Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

102
KS. STANISŁAW MUSIAŁ
podstawowy wymóg — ucieleśnienie miłości małżeńskiej w otwartości
na rodzicielstwo, zostaje tylko skonkretyzowany.
Z takiego ujęcia związku osoby i instytucji wynika, że twierdzenie,
iż instytucja małżeństwa ma zadanie prokreacyjne, a nie poszczególny
akt małżeński, prowadzi do nieporozumienia. Jest ono nieporozumieniem,
gdy ma się na myśli efektywne doprowadzenie do prokreacji, bo
wtedy instytucji z istoty podporządkowanej stawia się wyższe wymagania
niż istotowo nadrzędnej instancji, czyli instytucji wyższe aniżeli
osobie.
Źródło nieporozumienia tkwi w tym, że związek części z całością organizmu
moralnego mierzy się kategoriami fizycznymi. Jeżeli potem wyciąga
się z tego dalszy wniosek, że nie każde cielesne zjednoczenie małżonków
musi stać wprost i bezpośrednio w służbie prokreacji, że raczej
wystarczy, że tylko pośrednio i nie wprost stoi w tej służbie, o ile tylko
bezpośrednio i wprost służy osobowemu udoskonaleniu małżonków,
— wówczas niedostatecznie zauważa się, że nie istnieje odpowiedniość
pomiędzy parami kategorii: ,,część — całość" oraz „wprost — nie wprost".
Służba dla prokreacji, jako wymaganie stawiane małżeństwu jako instytucji,
może tylko oznaczać integralność osobowej miłości małżonków,
która to integralność specyfikuje każdy pojedynczy akt małżeński.
Z powyższego wynika, że jeżeli małżonkowie osiągnęli już odpowiednią
im liczbę potomstwa, a następujące po osiągnięciu tego optimum
stosunki małżeńskie zostają przez nich pozbawione mocy prokreacyjnej
— wówczas nie byłoby to uchybieniem wobec zadania efektywnej
płodności, bo to zadanie zostało już przez nich w pełni zrealizowane, —
ale byłoby to uchybieniem przeciw osobowej oraz konsekwentnie także
instytucjonalnej zasadzie całościowości, i z tego tytułu niezgodne z obiektywnym
porządkiem moralnym 455 .
Tak więc w odpowiedzialnym rodzicielstwie moc normatywną posiada
osoba brana w konkretnym kontekście historycznym. Ponieważ zaś ten
indywiduałno-historyczno-egzystencjalny kontekst może być różny dla
poszczególnego małżeństwa — różnie też może się przedstawiać realizowanie
względnie zrealizowanie misji rodzicielskiej u konkretnych
małżeństw 456 .
Reasumując można powiedzieć, że o odpowiedzialnym rodzicielstwie
decyduje respektowanie zasady całościowości (integralności) tak osobowej,
jak i instytucjonalnej. Wiążącymi w zakresie rodzicielstwa dla małżonków
są dwie normy: całościowo-osobowa oraz całościowo-instytucjonalna,
czyli norma obiektywna (absolutna) oraz norma egzystencjalna
(ukonkretniająca).
Istotne znaczenie w koordynowaniu obiektywnego porządku moralnego
z konkretnymi warunkami egzystencjalnymi w zakresie odpowiedzialnego
rodzicielstwa przypada sumieniu małżonków.
455 Por. K. Demmer, Eheliche Hingabe..., 555n.
456 Por. tamże, 557: „Die normierende Gesamtnatur ist die konkret-geschichtlich
existierende. Sie normiert in ihrer geschichtlichen Besonderung. Daraus geht hervor, ...
dass in den verschiedenen geschichtlichen Verwirklichungsweisen dieser Natur der
Dienst am Kind je verschieden ausfallen kann. Und damit ist die Forderung einer aus
der Beachtung der konkreten Situation erfliessenden verantwortlichen Geburtenregelung
gegeben".