Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

104
KS. STANISŁAW MUSIAŁ
Dokument soborowy podkreślił w mocnych słowach ten właśnie moment
mówiąc, że małżonkowie ,,nie mogą postępować wedle własnego
kaprysu" 463 .
Oznacza to, że małżonkowie mają obowiązek uwzględnić kompleksowo
konkretną sytuację swojego małżeństwa, rodziny oraz społeczności państwowo-kościelnej
i wypełnić swoje zadania rodzicielskie zgodnie
z obiektywnym porządkiem moralnym, na drodze im jedynie właściwej
464 .
Normy obiektywne posiadają cechy powszechności i ogólności, stanowiąc
równocześnie wezwanie i wskazówkę, ale właśnie dlatego pozostawiają
szeroki margines dla osobistej decyzji i odpowiedzi, które muszą
zostać odpowiedzialnie podjęte i ukształtowane 465 . Oczywiście norma
obiektywna ma moc obowiązującą zawsze, i nie jest jedynie orientacyjną
wskazówką, za którą można, ale rie trzeba pójść. Dlatego też nieodzownym
warunkiem prawidłowej pracy sumienia jest zapoznanie się
z obiektywnym porządkiem moralnym ustanowionym przez Boga 466 , obowiązującym
małżonków w zakresie odpowiedzialnego rodzicielstwa.
Konkretna sytuacja, w jakiej znajdują się małżonkowie, decyduje ostatecznie
o liczebności rodziny, a wspólnota małżeńsko-rodzinna brana
w kontekście historycznym jest jedyną miarą realizowania swojej płodności
467 .
Jak najbardziej zgodną więc z katolicką doktryną małżeńską jest tzw.
„regulacja poczęć" (względnie „regulacja urodzeń"). Termin ten, po raz
pierwszy użyty przez berlińskiego socjologa higieny A. Grotjahn'a
w roku 1914 468 , włączył do słownictwa Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
papież Pius XII 469 . Także Konstytucja Gaudium et spes m oraz Encyklika
Humanae vifae 471 korzystają z tej nomenklatury.
Postulatu „regulacji poczęć" nie można jednak rozumieć jedynie negatywnie,
tzn. w sensie upatrywania w konkretnej sytuacji życiowej małżonków
wyłącznie usprawiedliwień do ograniczania liczby potomstwa.
Uwzględnienie warunków egzystencjalnych małżeństwa i rodziny oraz
właściwości fizyczno-duchowych małżonków może często oznaczać większe
zobowiązanie w r obec nakazu płodności.
Ograniczanie liczby potomstwa jest wtedy z punktu widzenia etyki
katolickiej dozwolone, gdy spełnione zostaną dwa warunki. Najpierw,
genetycznie rzecz ujmując, muszą zaistnieć odpowiednio uzasadnione
powody. Ograniczanie nowych poczęć z przyczyn egoizmu czy wygodnictwa
małżonków dyskwalifikowałoby z punktu widzenia moralnego
463 GS, nr 50b.
464 Por. A. Sus tar, Die Gewissensfreiheit..., 216n: „Die Gewissensfreiheit, die die
Eheleute als reife Personen und Christen besitzen, verpflichtet sie, all ... konkreten
Umständen Rechnung zu tragen und innerhalb der allgemeinen sittlichen Norm den
eigenen Weg zu suchen"; T. Ślipko, Postulały..., 290.
465 por< Teichtweier, Das bleibende Fundament..., 353n.
466 Por. W. P o p 1 a t e k, Istota sumienia..., 132.
407 Por. S. de L e s t a p i s, Geburtenregelung..., 135: „Die Familie selbst ist der
alleinige Massstab, nach der sie ihre Fruchtbarkeit verwirklicht".
488 Por. L. M. Weber, Natur der Ehe..., 192.
469 Por. AAS 43 (1951) 846.
470 Por. GS, nr 51c.
471 Por. HV, nry 5a, 21.