Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

More documents

Recommendations

Info

80 KS. STANISŁAW MUSIAŁ initio masculum et feminam... fecit" (Matth. 19, 4), volens ei participationem specialem quamdam in Suiipsius opere creativo coinmunicare, viro et mulieri benedixit dicens: ,,crescite et multiplicamini" (Gen. 1, 28 ) 315 . Urzeczywistnianie tego zadania sprowadza się do współdziałania małżonków z miłością Stwórcy i Zbawiciela: Unde verus amor is coniugai is cultus totaque vitae fam'iliaris ratio inde oriens, non posthabilis ceteris matrimonii finibus, eo tendunt ut coniuges forti animo disposili sint ad cooperandum cum amore Creatoris atque Salvatoris, qui per eos Suam familiam in dies dilatai et ditat 3U , a małżonkowie stają się prawdziwymi „współpracownikami" miłości Boga — Stwórcy 317 : In" 1 officio humanam vitam transmittendi atque educandi, quod tamquam propria eorum missio considerandum est, coniuges sciunt se cooperatores esse amoris Dei Creatoris eiusque veluti inter pretes 318 . Wydaje się, iż sformułowania: „współdziałają z miłością Stwórcy" (a nie: „współdziałają ze Stwórcą"), oraz: „są współpracownikami miłości Boga — Stwórcy" (a nie: „są współpracownikami Boga — SLwórcy") — nie są przypadkowe i wypływają konsekwentnie z podstawowych założeń soborowej doktryny małżeńskiej. Sobór, wierny generalnej linii kompleksowego ujmowania małżeństwa, złączył w ten sposób organicznie rodzicielstwo ze wspólnotą małżeńską, ustawiając je na centralnej osi miłości małżeńskiej 319 . Jak bowiem całe życie małżonków, jako wspólnota życiowa, jest uczestnictwem w miłości Boga 320 , tak i rodzicielstwo, będące główną ich misją, jest uczestnictwem w miłości Boga — Stwórcy. Dlatego prokreacja została przez Sobór określona jako „szczytowe uwieńczenie" małżeństwa 321 , potomstwo zaś zostało nazwane jego ,»najcenniejszym darem" 322 , — a nie celem 323 . Dziecko bowiem jest czymś więcej niż samym tylko „celem", a małżeństwo czymś więcej niż jedynie „instytucją docelową" 324 . Stwierdzenie takie znajduje swoje uzasadnienie w poprawnie rozu- 815 GS, nr 50a. 316 Tamże. 317 J. David, zwraca uwagę na wyrażenie: „współpracownicy" (cooperatores), twierdząc, że w przeszłości na pewno posłużonoby się sformułowaniem: „są narzędziami Stwórcy"; por. Ehe und Elternschaft..., 75: ,,In früheren Texten hätte es zweifellos geheissen, die Eheleute seien „Werkzeuge" des Schöpfers. Heute heisst es „Mitwirkende"". 318 GS, nr 50b. 819 Por. A. Kubischok, Ehe und Familie..., 38: „Die eheliche Liebe ist ihrer Natur nach eine unzertrennliche Dreieinheit von Selbsthingabe, Lebensgemeinschaft und fruchtbarer Weckung neuen Lebens. Sie ist die Wurzel, die Seele und die Tragkraft der Gemeinschaft und der Fruchtbarkeit". 820 Por. GS, nr 48b. 821 Por. GS, nr 48a. 322 Por. GS, nr 50a. 323 Sformułowanie to ma swoją historię. Podczas dyskusji w Komisji Soborowej C. Colombo zaproponował wprowadzenie następującej formuły: „filii sane sunt praestantissimum mätrimonii bonum". Ponieważ to dobro jest równocześnie celem (co sugeruje nomenklatura augustyńska), „zdanie to byłoby równoznaczne ze stwierdzeniem, że rodzenie jest największym z dóbr i podstawowym celem małżeństwa". Na wniosek J. M. Reussa wprowadzono poprawkę polegającą na zastąpieniu słowa: bonum (dobro) — słowem: donum (dar); por. Ph. Delhyae Odpowiedź Kościoła..., 349. 321 Por. B. Häring, Nauka Chrystusa, t. V, 281.
SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW 81 s mianej relacji miłości małżeńskiej do rodzicielstwa. Miłość małżeńska i dzietność nie pozostają w stosunku do siebie jak środek i cel, względnie jak cel główny i uboczny. Miłość małżeńska nie jest ani „środkiem" dla prokreacji, ani pierwszorzędnym czy drugorzędnym „celem" małżeństwa. Jest ona raczej — jak to określił B. Haring — „kształtującą praprzyczyną" (causa formalis) małżeństwa 325 , a prokreacja nie jest dodanym do związku miłości celem 326 , lecz specyficznym i najistotniejszym sensem ostatecznym małżeństwa 327 . Jeśli rodzicielstwo jest w swej realizacji „współdziałaniem z miłością Stwórcy", a w swoim efekcie „uczestniczeniem w dziele stwórczym Boga", nie trudno zauważyć, jak wielką rolę odgrywa ono w procesie uświęcania małżonków. Konstytucja Gaudium et spes wyraziła tę sugestię w następującym zdaniu: „Tak więc małżonkowie chrześcijańscy, ufając Bożej Opatrzności i wyrabiając w sobie ducha ofiary, przynoszą chwałę Stwórcy i zdążają do doskonałości w Chrystusie, kiedy w poczuciu szlachetnej, ludzkiej i chrześcijańskiej odpowiedzialności pełnią zadanie rodzenia potomstwa" 328 . Wynika z tego, że wypełnienie zadania prokreacyjnego tylko wtedy stanowić będzie istotny wektor świętości moralnej małżonków, gdy będzie odpowiedzialne. Pojęcie rodzicielstwa odpowiedzialnego zostało bliżej sprecyzowane przez Sobór 329 . Zanim jednak omówione zostaną elementy konstytutywne odpowiedzialnego rodzicielstwa, należy wyjaśnić, jaka jest treść terminu „rodzicielstwo". Zadania rodzicielskiego małżonków nie można zredukować do biologicznej funkcji poczęcia i zrodzenia potomstwa. Gaudium et spes traktuje fizyczne dawanie życia zawsze łącznie z jego aspektem duchowym, a więc wychowaniem, mówiąc o „płodzeniu i wychowywaniu potomstwa" 330 , względnie o „przekazywaniu życia i wychowywaniu" 331 . Zarówno rodzenie jak i wychowywanie potomstwa jest współdziałaniem z miłością Boga — Stwórcy. Dlatego pożycie seksualne małżonków, nawet gdyby to było w „celu" dawania życia, ale pozbawione miłości, 525 Por. tamże. 326 Por. A. Jäger, Verantwortete..., 21: „Die eheliche Gemeinschaft ist nach dem Willen Gottes so angelegt, dass sie von innen her, ihrem Wesen und ihrer Natur nach im seelisch-geistigen wie im körperlich-sexuellen Bereich über sich selbst hinaus nach Vollendung in der Fruchtbarkeit drängt". 327 Por. J. Suenens, Amour et maitrise de soi, Bruges 1959, 106: P. Anciaux, Le sacrement du mariage..., 113; B. Häring, Nauka Chrystusa, t. V, 282. 328 GS, nr 50b. 329 Chociaż Sobór nie posłużył sią wprost ani razu sformułowaniem: „odpowiedzialne rodzicielstwo", to jednak w Konstytucji Gaudium et spes znaleźć można już wszystkie elementy konstytutywne tego pojęcia. Formalnie, po raz pierwszy w dokumencie Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, użył tego terminu papież Paweł VI w encyklice Humanae vitae, nr 7a: „Z uwagi na to, że wielu obrońców sztucznych metod ograniczenia potomstwa odwołuje się do wymogów miłości małżeńskiej, czy też odpowiedzialnego rodzicielstwa, konieczną jest rzeczą jasno określić i naświetlić te dwa zasadnicze elementy życia małżeńskiego"; por. Wprowadzenie do encykliki Humanae vitae (oprać, zbiorowe), w: Notificationes e Curia Metropolitana Cracoviensi 1—4 (1969) 31r; K. Majdański, Teologia małżeństwa..., 12. 330 Por. GS, nr 50a. 821 Por. GS, nr 50b; por. także GE, nr 3a: „Parentes, cum vitam filiis contulerint, prolem educandi gravissima obligatione tenentur et ideo primi et praecipui eorum educatores agnoscendi sunt". 6 Śląskie Studia Tom IX
Page 1 and 2: III T E O L O G I A M O R A L N A K
Page 3 and 4: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 49: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 79: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW

Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?