Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

More documents

Recommendations

Info

92 KS. STANISŁAW MUSIAŁ Zasygnalizowany punkt wyjścia ma fundamentalne znaczenie dla określenia postaci całościowo-osobowego aktu małżeńskiego. Akt małżeński tylko wtedy może być nazwany całościowo-osobowym, gdy aktualizuje on osobę ludzką w jej istotowej cielesno-duchowej jedności, tzn. również w jej cielesności, respektując zasadę biologicznej integralności 408 . Konsekwentnie należy stwierdzić: jeżeli w trakcie wykonywania aktu małżeńskiego lub ze względu na jego wykonanie jakaś funkcja biologiczna zostanie naruszona względnie przeszkodzona, wówczas akt taki pozbawiony jest osobowej całościowości, również i wtedy, gdy pomiędzy małżonkami zaistnieje pełna harmonia duchowa. Wniosek taki pokrywa się z następującym sformułowaniem konstytucji Gaudium et spes: „Kiedy więc chodzi o pogodzenie miłości małżeńskiej z odpowiedzialnym przekazywaniem życia, wówczas moralny charakter sposobu postępowania nie zależy wyłącznie od samej szczerej intencji i oceny motywów, lecz musi być określony w świetle obiektywnych kryteriów, uwzględniających naturę osoby ludzkiej i jej czynów, które to kryteria w kontekście prawdziwej miłości strzegą pełnego sensu wzajemnego oddawania się sobie i człowieczego przekazywania życia" 409 . Przestrzeganie tego metafizycznego principium (zasady całościowo-osobowej) stanowi skuteczne lekarstwo na wszelkiego rodzaju „spiritualizm", jak również „biologizm" etyczny 410 . Wszystkie próby podważenia tradycyjnej — a więc również sformułowanej w encyklice Humanae vitae — nauki w zakresie moralnego normowania małżeńskiego aktu płciowego, wychodzą z empiryczno-stwierdzalnego faktu biologicznego, że nie każdy konkretny akt małżeński prowadzi do zapłodnienia 410 ®. Na podstawie tegoż faktu wyprowadzane bywają normy moralne. Tok rozumowania jest następujący: Tylko nieliczne akty małżeńskie z intencji natury prowadzą do efektywnego zapłodnienia. Na podstawie tego niewątpliwego faktu należy wnioskować, że cel prokreacyjny nie jest specyfikacją każdego stosunku seksualnego 41013 . W innym wypadku pozostawałaby pod znakiem zapy- 408 Por. K. Meissner, Zasady etyki..., 338n. 409 GS, nr 51c. 410 Por. W. Granat, Osoba..., 215: „Odrywanie materii od psychiki duchowej przy tworzeniu definicji osoby ludzkiej wydaje się tedy niezgodne z faktem substancjalnego związku duszy z ciałem, a tak samo z faktem niezaprzeczalnego wpływu życia zmysłowego na kształtowanie osoby i charakteru. Intelektualna pokusa ograniczenia „osoby" do sfery czysto duchowej ma częściowo podstawę w tym, że podmiot ludzkich działań, tzn. „ja" nie wykazuje właściwości materialnych; ponadto płaszczyzna wartości etycznych jest w swej wewnętrznej budowie niezależna od materii. Stąd łatwe jest przejście do idei osoby jako bytu wyłącznie rozumnego i wolnego. Moralista czy psycholog może snuć piękne refleksje na temat osoby ludzkiej wznoszącej się ponad materię i spowitej z wyższych sił, ale to wszystko jest raczej jakąś intuicją, życzeniem, przewidywaniem i tęsknotą za ideałami osobowości etycznej, a nie opisem konkretnej ludzkiej osoby rozumianej integralnie. Tendencje spirytualistyczne są ciągle aktualne i pociągające, bo życie duchowe stanowi cechę istotną wyróżniającą człowieka od świata zwierząt, ale należy pamiętać, że jest ono tylko jego częścią". 4ioa pori J. M. Reuss, Eheliche Hingabe..., 454—476; L. Janssens, Morale conjugale..., 787—826; J. D., Zur Frage der Geburłenregelung, TdG 7(1964)71—79; F. B c - ckle, Grundlagen der morallheologischen Beurtaeilung, SR 64(1965)176—187. 410b Por. J. M. Reuss, Eheliche Hingabe..., 473; L. Janssens, Morale conjugale..., 819.
SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW 93 s tania z punktu widzenia etycznego tzw. „metoda naturalna regulacji poczęć". W metodzie tej bowiem pozytywnie chodzi o uniknięcie zapłodnienia, i w tym leży jej speciiicum. Akt małżeński przeprowadzony przy jej zastosowaniu nie jest więc specyfikowany przez cel prokreacyjny, lecz przez to, iż jest on wyrazem miłości małżeńskiej. Wyrażanie, względnie okazywanie miłości małżeńskiej przez akt seksualny, jest zawsze możliwe, i dlatego, w formie zasady metafizycznej wypowiedziane, specyfiku je każdy bez wyjątku akt małżeński. W związku z tym dozwolona wydaje się być ingerencja antykoncepcyjna 411 , a przynajmniej stosowanie hormonalnych środków powstrzymujących owulację, pozwalające na zachowanie naturalnej struktury aktu i nie będące, w ogólnym znaczeniu tego słowa ingerencją, a tylko zawieszeniem funkcji organicznej 412 . Zbierając w całość wyżej scharakteryzowane postulaty trzeba stwierdzić, że u ich podstaw leży przekonanie, iż istotą aktu małżeńskiego jest osobowe zjednoczenie miłosne 413 . Zapewnienie osobowego zjednoczenia miłosnego w akcie małżeńskim ma istotne znaczenie w normowaniu tego wycinka życia małżeńskiego. Integralność biologiczna posiada jedynie znaczę ~ie akcydentalne. Dlatego można poświęcić akcydens (integralność biologiczną) w wypadku, gdy istota (osobowe zjednoczenie miłosne) nie może zostać zachowana. Innymi słowy: biorąc pod uwagę całość małżeńskiej wspólnoty miłości strukturom biologicznym aktu małżeńskiego nie przysługuje znaczenie absolutne, a tylko relatywne ze względu na absolutny postulat wyrażania i podtrzymywania przezeń osobowej miłości małżeńskiej 41 *. W praktycznym życiu małżeńskim oznacza to, że w wypadku sytuacji konfliktowej małżonkowie stojący wobec alternatywy: osobowa miłość albo integralność biologiczna aktu małżeńskiego, mogą zrezygnować z tej drugiej na korzyść pierwszej. Tezy powyższe są nie do przyjęcia z punktu widzenia oficjalnej nauki Kościoła, którego stanowisko reprezentują Gaudium et spes oraz Humanae vitae. Akceptacja porządku biologicznego, tak bardzo podkreślona przez encyklikę Pawła VI, nie może być rozumiana w sensie absolutystycznym, jakoby jedynie integralność biologiczna decydowała o poprawności aktu małżeńskiego. Norma moralna wypływająca z kategorii biologicznych posiada jedynie charakter cząstkowy; stanowi tylko istotną komponentę 411 F. B 5 c k 1 e, Grundlagen schau 64 (1965) 186. der moraltheologischen Beurteilung, Schweizer Rund- 412 L. J a n s s e n s, Morale conjugale..., 413 Tamże, 819. 822n. 414 Por. K. D e m m e r, Eheliche Hingabe..., 533: „Diesen Ausführungen liegt die, wenn auch nicht in gleicher Formulierung ausgesprochene, Uberzeugung zugrunde, dass das Wesen der seinsrechten copula in der personalen Liebeseinung beschlossen liegt. Ihrer Sicherstellung kommt daher wesentlicher Forderungscharakter zu; der Integrität des biologischen Funktionsablaufes eignet nur ein akzidenteller Forderungcharakter. Darum darf das Akzidens geopfert werden, wenn anders das Wesen nicht zu erhalten ist".
Page 1 and 2:
III T E O L O G I A M O R A L N A K
Page 3 and 4:
SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 61: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 79: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
show all

Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?