Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

More documents

Recommendations

Info

100 KS. STANISŁAW MUSIAŁ zwolennicy tej teorii, dlaczego człowiek nie miałby prawa tego samego uczynić, tym bardziej, że na podstawie cech przerostu i trwałości ludzkiej płciowości, w odróżnieniu od płciowości zwierzęcej, naturalna inklinacja do pożycia seksualnego istnieje i wtedy, gdy zapłodnienie z punktu widzenia fizjologicznego jest niemożliwe 449 . Ustosunkowując się do wyżej scharakteryzowanego poglądu, trzeba na początku stwierdzić, że zdanie „instytucja małżeństwa jest z istoty swojej skierowana na prokreację" należy rozumieć w znaczeniu metafizycznym — jako otwartość na prokreację, a nie w sensie zrealizowania prokreacji, a więc w znaczeniu biologicznym. W innym wypadku niezrozumiałe byłoby zawarcie ważnego związku małżeńskiego przez osoby niepłodne. Jeżeli teraz instytucja małżeństwa jako całość jest otwarta na prokreację, wówczas każdy poszczególny akt małżeński w tym samym stopniu musi respektować ten wymóg 450 . Dla całości i części nie mogą odnosić się inne zasady metafizyczne. Czyli: albo instytucja małżeństwa jako całość otwarta jest na prokreację i wtedy odnosi się to również do każdego aktu małżeńskiego, albo też instytucja małżeństwa jako całość nie jest otwarta na prokreację, a wówczas nie ma racji bytu przepis prawa kościelnego, który małżeństwa propter exclusionem boni piolis uważa za nieważne. Aktu małżeńskiego nie można nigdy rozpatrywać w izolacji, ale w całości jego metafizycznego ukierunkowania na prokreację. Jeśli więc pozytywna ingrerencja człowieka w biologiczną strukturę aktu małżeńskiego, względnie w całościowo ujmowany proces aktualizacji płciowości byłaby dopuszczalna, wówczas ukierunkowanie na prokreację w ramach instytucji małżeństwa sprowadzałoby się do akcydensu. A skoro tak, powstaje od razu pytanie: jak można by z akcydensu wyprowadzić istotne wymaganie dla małżeństwa jako instytucji? Z empirycznego faktu, mówiącego, że w związku z aktami seksualnymi małżonków, ma miejsce również prokreacja, nie można wyprowadzać wniosku o istotnym ukierunkowaniu małżeństwa na prokreację oraz o rodzicielstwie jako istotnym zadaniu małżeństwa. Jeżeli jednak podstawą rozumowania jest metafizyczne ukierunkowanie małżeńsLwa jako instytucji na rodzicielstwo, wówczas jest to wiążące i miarodajne dla każdego aktu małżeńskiego w myśl zasady agere sequitur esse 4r,t . Z normy bytu bowiem koniecznie wynika norma działania 452 . Zaktualizowanie nakazu prokreacyjnego jest zadaniem małżeństwa » jako takiego. Małżeństwo jako całość urzeczywistnia się jednak historycznie. Jest ono wielkością „stającą się", ściśle związaną ze zmieniającymi się wciąż warunkami czasowo-przestrzennymi, wpływającymi w mniejszym lub większym stopniu na instytucję małżeństwa. Wynika z tego, że misji rodzicielskiej nie mogą małżonkowie realizować mechanicznie, a poczęcie nowej istoty ludzkiej nie może zostać 449 Por. J. D., Zur Frage..,, 71—79. 450 Por. L. M. Weber, Natur der Ehe..., 193: „... alles, was der Ehe als Institution wesentlich zukommt, wenigstens in Potentia auch schon in dem der Ehe eigentümlichen Akt liegen muss. Denn vom Akt der Ehe wird die Natur der Ehe erkannt und bestimmt". 451 Por. K. Demmer, Eheliche Hingabe..., 543n; E. Coreth, Metaphysik, wyd. 2, Innsbruck—Wien—München 1964, 258. 452 Por. B. H ä r i n g, Nauka Chrystusa, t. I, 237.
SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW 101 s pozostawione ślepemu przypadkowi. Zadanie to muszą małżonkowie spełnić z uwzględnieniem stosunków historycznych, a więc odpowiednio do wszystkich okoliczności ich życia małżeńsko-rodzinnego. Ogólny nakaz rodzicielski przypadający małżeństwu jako takiemu, może być przez poszczególne pary małżonków różnie interpretowany, bo różne mogą być warunki życiowe ich własnego, konkretnego małżeństwa 453 . Instytucja małżeństwa, innymi słowy, podlega indywidualno-historycznemu normowaniu. Wobec powyższego można postawić tezę, że osoba brana in abstracto jako norma moralna aktualizacji ludzkiej płciowości nie wystarcza; koniecznie musi zostać również uwzględniona osobowa wspólnota instytucji małżeństwa jako uzupełniający element normatywny. Dopiero norma osobowa łącznie z normą, którą można by określić jako „egzystencjalną" tworzą miarodajną całościową normę dla odpowiedzialnego rodzicielstwa. Nie tylko więc osobowa całościowość małżonków, ale również instytucjonalna całościowość małżeństwa stanowią instancję normatywną pełną. Wypełnienie misji rodzicielskiej z uwzględnieniem konkretnej sytuacji, różnej dla każdego poszczególnego małżeństwa jest podstawowym wymogiem rodzicielstwa odpowiedzialnego. Sobór stwierdził, że małżonkowie w wypełnianiu misji rodzicielskiej powinni kierować się dobrem własnym, dzieci, rodziny, społeczeństwa i Kościoła oraz sytuacją życiową tak materialną, jak i duchową ich wspólnoty małżeńsko-rodzinnej 454 . Trudność powstaje jednak w momencie ustalania wzajemnej relacji między całościowością osobową i instytucjonalną. Punktem wyjścia musi być tutaj zasadnicza teza, że całość instytucji jest z istoty swojej podporządkowana całości osoby, czyli całościowość instytucjonalna musi wypływać z osobowej. Dlatego wymagania i zadania właściwe całości instytucji są istotowymi wymaganiami i zadaniami integralnie pojmowanej osoby. Zadania instytucji stanowią jedynie wypełnienie i konkretyzację obowiązków, które bezpośrednio stawiane są osobie. Tak więc całościowo-osobowo rozumiana struktura płciowa pojedynczej osoby zawiera w sobie hipotetycznie zadania małżeństwa jako instytucji. Z tego wynikają wnioski dla poszczególnego aktu małżeńskiego. W akcie małżeńskim musi urzeczywistniać się istotowo zadanie małżeństwa jako instytucji, skoro jest on wyrazem miłości wspólnoty małżeńskiej. W każdym pojedynczym akcie małżeńskim, jeśli jest przeprowadzony całościowo-osobowo, urzeczywistnia się również instytucjonalna całościowość małżeństwa. Jeśli więc konkretnemu aktowi małżeńskiemu stawia się wymóg moralny, aby był inkarnacją osobowej miłości w otwartości na rodzicielstwo, wówczas również zadanie instytucji małżeństwa nie może zawierać w sobie istotowo niczego więcej. Ten jedyny 453 Różnorodność interpretacji nakazu prokreacyjnego wynika również z jego pozytywnego charakteru; por. G. Teichtweier, Das bleibende Fundament..., 365: „Die positiven Gebote lassen einen grossen Raum der Freiheit und geben der Erfindungskraft des Herzens und der Liebe freien Lauf". 454 Por. GS, nr 50b; por. także, HV, nr 10d: „Si postea ad condiciones physicas, oeconomicas, psychologicas et sociales respicimus, ii paternitate conscia fungi dicendi sunt, qui aut, prudenti consideratione magnoque animo ducti, statuunt numerosiores suscipere liberos, aut, seriis causis moralibusque praeceptis observatis, animum inducunt ut, vel ad certum vel ad incertum tempus, alium filium non gignant".
Page 1 and 2:
III T E O L O G I A M O R A L N A K
Page 3 and 4:
SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 69: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
Page 79: SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW
show all

Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?