You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.4.3. Në IAL-të vihen re dallime të mëdha në<br />
numër studentësh apo programesh të ofruara<br />
midis vetë institucioneve. Sot ka institucione dhe<br />
programe që kanë numër minimal studentësh.<br />
Kjo sjell pamundësi financiare për mbulimin e<br />
kostove dhe sigurimin e standardeve minimale të<br />
mësimdhënies, pa folur për kërkim shkencor apo<br />
veprimtari të tjera.<br />
3.4.4. Sistemi jopublik i arsimit të lartë paraqitet<br />
i fragmentuar, me IAL jopublike të copëzuara pa<br />
një profil të vetin, me shumë programe studimi<br />
në të gjitha ciklet, por që kanë një numër të vogël<br />
studentësh. Sot, 44 IAL jopublike mbajnë afërsisht<br />
20% të numrit të përgjithshëm të studentëve<br />
në rang vendi. Në shumicën e këtyre IAL-ve,<br />
cilësia është e ulët dhe kontrolli i saj nga organet<br />
kompetente nuk është as i plotë dhe as i thellë.<br />
3.4.5. Edhe akordimi i statusit të universitetit nuk<br />
është bërë gjithmonë në përputhje me plotësimin e<br />
standardeve akademike dhe institucionale për këtë<br />
status. Kjo vihet re në të dy sektorët, privat dhe<br />
publik. Ndërkohë, institucionet e arsimit të lartë me<br />
statusin akademi, shkolla të larta e kolegje janë të<br />
kufizuara në numër.<br />
3.4.6. Ka filiale të hapura pa kriter dhe jashtë<br />
logjikës ekonomike e institucionale që krijojnë<br />
konkurrencë të padobishme, madje brenda vetë<br />
IAL-ve publike.<br />
3.4.7. Cilësia e IAL-ve dhe e programeve të studimit<br />
në sistemin publik nuk i është nënshtruar ende<br />
procesit të vlerësimit të jashtëm dhe të akreditimit,<br />
duke ndikuar edhe në sistemin e IAL-ve jopublike.<br />
3.4.8. Në sistemin e arsimit të lartë, sot ka një<br />
shumëllojshmëri të madhe të ofertës akademike, pa<br />
kritere dhe politika strategjike planifikimi, si dhe e<br />
papërligjur për madhësinë e sektorit, popullatën dhe<br />
kërkesën e tregut shqiptar.<br />
3.4.9. Në llojin e ofertës akademike, mbizotëron<br />
dukshëm arsimimi i lartë universitar mbi atë<br />
profesional. Arsimimi profesional jouniversitar zë<br />
një peshë thuajse të papërfillshme në shkallë vendi,<br />
si përsa i përket numrit e llojeve të programeve të<br />
studimit të ofruara (as 1% të programeve gjithsej),<br />
ashtu dhe të numrit të studentëve në këtë sistem<br />
(rreth 0.1%).<br />
3.4.10. Pranimi në IAL karakterizohet nga politika<br />
dhe skema të kontrolluara nga MAS-i në sistemin<br />
publik (të paktën për programet e preferuara), por<br />
thuajse pa kritere në sektorin jopublik, madje edhe<br />
për fushat e veçanta të rregulluara (BE) dhe sipas<br />
niveleve e cikleve të studimit (Master Profesional,<br />
Master i Shkencave dhe Doktoratë).<br />
3.4.11. Kurrikulat e studimeve të larta janë të<br />
paharmonizuara në nivel kombëtar për të njëjtat<br />
programe sipas emërtimit, llojit dhe niveleve apo titujve<br />
të studimit. Kjo është e vërtetë edhe për programet që<br />
testohen pas diplomimit me Provimin e Shtetit.<br />
3.4.12. Sistemi me kohë të pjesshme (“part–time”)<br />
është zgjeruar pa kritere të mirëpërcaktuara, duke<br />
zënë një peshë të rëndësishme në sistemin e<br />
arsimit (nga dytësor që ka qenë në të kaluarën dhe<br />
siç vazhdon të jetë në vendet e zhvilluara) dhe në<br />
mospërputhje me qëllimin për të cilin ekziston, si<br />
mundësi alternative për ata që janë në marrëdhënie<br />
pune.<br />
3.4.13. Zgjerimi i paarsyeshëm i sistemit të<br />
studimeve me kohë të pjesshme si në sitemin<br />
publik ashtu edhe në atë privat të arsimit të lartë,<br />
ka prekur edhe programet specifike të studimit, me<br />
përbërës të rëndësishëm teknik, kërkimor, praktik,<br />
profesional, madje dhe ato të profesioneve të<br />
rregulluara.<br />
3.4.14. Kërkimi shkencor, si përbërës kyç i<br />
rëndësishëm për institucionet e arsimit të lartë<br />
me statusin universitet, është në nivel më të<br />
ulët, krahasuar me universitetet evropiane. Kjo<br />
problematikë është më e theksuar në universitetet<br />
jashtë Tiranës dhe në shumicën e IAL-ve jopublike.<br />
Për pasojë, sot IAL-të shqiptare kanë një fizionomi<br />
kryesisht mësimdhënëse dhe pak kërkimore.<br />
3.4.15. Sistemi i Brendshëm dhe i Jashtëm i<br />
Sigurimit të Cilësisë është karakterizuar nga<br />
probleme dhe vështirësi që lidhen si me shkallën<br />
e ulët të njohjes dhe interesimit të vetë IAL-ve për<br />
cilësinë e brendshme, ashtu edhe me mungesën e<br />
kontrollit të jashtëm. Ky proces nuk u ndihmua as<br />
nga ndryshimet e vazhdueshme ligjore, kriteret e<br />
standardet (shpeshherë të paqarta e vështirësisht<br />
të lexueshme), të cilat kërkonin adoptime të<br />
shpeshta të IAL-ve dhe vetë institucioneve të<br />
sigurimit të cilësisë jashtë tyre. Këtyre faktorëve<br />
u shtohet dhe mungesa e ndarjes së qartë të<br />
fushës së veprimtarisë dhe kompetencave për<br />
sigurimin e cilësisë midis vetë IAL-ve, institucioneve<br />
të vlerësimit të cilësisë dhe akreditimit dhe atyre<br />
vendimmarrëse, si MAS-i dhe KM-ja.<br />
17
Change language