You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
akademik drejtues të IAL-ve;<br />
• mungesa e autonomisë së plotë;<br />
• mungesa e fleksibilitetit për të sjellë studentë dhe<br />
fonde në IAL;<br />
• ngurtësimi i funksionimit të IAL-ve si rezultat i<br />
mungesës së menaxhimit të mirë të burimeve dhe<br />
të mundësive të veta, e të tjera.<br />
5.3.2. Një tjetër problem që haset në institucionet<br />
e arsimit të lartë, është mënyra dhe formula e<br />
organizimit të zgjedhjeve në këto institucione.<br />
Zgjedhjet përfshijnë jo vetëm personelin akademik,<br />
por edhe atë joakademik, si edhe komunitetin<br />
studentor, mbi bazën e një përqindjeje të caktuar.<br />
Drejtuesit akademikë të institucionit nuk ka pse të<br />
zgjidhen nga një komunitet kaq i gjerë individësh,<br />
ku jo të gjithë kanë interesin dhe njohjen e duhur<br />
akademike.<br />
5.3.3. Një tjetër problem është mungesa e ekuilibrit<br />
mes autonomisë së IAL-ve dhe mekanizmave efektivë<br />
të kontrollit, në këtë rast nga <strong>Ministria</strong> e <strong>Arsimit</strong> dhe<br />
e Sportit, për zbatimin e ligjit dhe përdorimin e kësaj<br />
autonomie. Në disa raste vërehet një mungesë<br />
transparence dhe llogoridhënieje në IAL.<br />
5.3.4. Në kuadër të kësaj autonomie nuk është<br />
shumë e qartë se cili është organi përgjegjës për<br />
mosfunksionimin e institucionit të arsimit të lartë. Futja<br />
e Këshillave të Administrimit është një risi, por detyrat<br />
dhe përgjegjësitë e tyre duhet të jenë më të qarta dhe<br />
më përfshirëse në drejtim të funksionimit të IAL-së.<br />
5.3.5. Personeli akademik, si rrjedhojë e<br />
mosmbështetjes financiare nga IAL-të publike,<br />
ka synuar burime alternative financiare nëpërmjet<br />
shumëpunësimit. Kjo praktikë, në disa raste,<br />
rezulton problematike dhe ka efekt të drejtëpërdrejtë<br />
në cilësinë e veprimtarisë akademike pranë IALsë<br />
ku ai punon me kohë të plotë. Gjithashtu, ka<br />
krijuar një gjendje të ngurtësuar në drejtim të punës<br />
kërkimore-shkencore, që pasqyrohet në rënien e<br />
cilësisë së mësimdhënies.<br />
5.3.6. Problem i hasur gjatë analizave dhe i<br />
shprehur nga shumë anëtarë të personelit akademik<br />
është mënyra dhe kriteret e promovimit të personelit<br />
akademik. Në radhë të parë, miratimi për titujt<br />
akademikë vazhdon të bëhet nga një organizëm<br />
rudimentar i centralizuar pranë Ministrisë. Kjo<br />
sjell probleme, qoftë në drejtim të administrimit<br />
të procesit, por edhe në drejtim të kritereve të<br />
promovimeve.<br />
5.3.7. Organizimit strukturor të IAL-ve i mungojnë<br />
edhe instrumentet për kryerjen dhe nxitjen e punës<br />
kërkimore-shkencore në çdo nivel, në departament,<br />
në fakultet apo në IAL. Kësaj i shtohet edhe<br />
mungesa e instituteve apo qendrave të kërkimit<br />
shkencor brenda fakulteteve apo universiteteve,<br />
të cilat, ose janë të pakta në numër, ose, në të<br />
shumtën e rasteve, nuk ekzistojnë.<br />
5.4. Sugjerimet<br />
Autonomia Universitare<br />
5.4.1. Një nga drejtimet më të rëndësishme të<br />
zhvillimit të arsimit të lartë në Evropë e më gjërë<br />
është rritja e autonomisë universitare. Kjo është<br />
theksuar në të gjitha deklaratat e organizmave<br />
evropianë për arsimin e lartë, nga Deklarata e<br />
Salamankës (2001), ajo e Gracit (2003) e deri tek<br />
ajo e Lisbonës (2007), në të cilën u përcaktuan<br />
qartë edhe fushat e kësaj autonomie. Në<br />
organizimin e institucioneve të arsimit të lartë në<br />
vend, si edhe të të gjitha hallkave të arsimit të lartë<br />
është synuar forcimi i autonomisë së IAL-ve në të<br />
gjitha drejtimet.<br />
• Autonomia akademike, IAL-të të vendosin<br />
vetë për kurrikulat, fushat e kërkimit, metodat<br />
e mësimdhënies, si dhe për programet e<br />
mësimdhënies;<br />
• Autonomia financiare, të diversifikohet mënyra e<br />
financimit të IAL-ve; autonomi në administrimin e<br />
të ardhurave, si dhe një autonomi e kontrolluar në<br />
vendosjen e tarifave të studimit, brenda një tarife<br />
tavan;<br />
• Autonomia organizative, në organizimin e<br />
strukturave të IAL-ve dhe statutit të tyre,<br />
zgjedhjen e organeve dhe autoriteteve drejtuese<br />
të IAL-ve, në hartimin e kontratave financiare nga<br />
vetë IAL-të;<br />
• Autonomia e personelit, IAL-të janë përgjegjëse<br />
për zgjedhjen dhe punësimin e personelit të tyre,<br />
promovimin akademik të personelit dhe caktimin<br />
e pagave.<br />
Dispozita të Përgjithshme<br />
5.4.2 Në institucionet e arsimit të lartë duhet<br />
të ndahet qartë përgjegjësia financiare nga ajo<br />
akademike, të cilat të kontrollohen në mënyrë të<br />
koordinuar. Kështu, drejtuesit akademikë nuk duhet<br />
të kenë përgjegjësi financiare dhe organizmat<br />
akademikë të universitetit nuk merren me<br />
menaxhimin financiar të tij.<br />
5.4.3. Për këtë është e domosdoshme që çdo<br />
IAL të ketë një sistem qeverisjeve që bazohet në<br />
parimet e kontrollit dhe të ekuilibrit mes qeverisjes<br />
akademike (senat, rektor, dekan dhe departament)<br />
28
Change language