Raport_Final_Ministria_Arsimit

KREU 5
ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI I
INSTITUCIONEVE TË ARSIMIT TË LARTË
PJESA II –
NDRYSHIMET E
REKOMANDUARA
5.1. Organizimi aktual i IAL-ve
Problemet e hasuara në sistemin e arsimit të
lartë në Shqipëri, sipas raporteve të ndryshme
të hartuara nga specialistë kombëtarë dhe
ndërkombëtarë, janë të natyrave të ndryshme, të
cilat janë adresuar edhe nga politika qeverisëse
të mëparshme, duke pasur si pikësynim rritjen e
autonomisë institucionale të IAL-ve në Shqipëri.
Fillimisht, në këtë kre paraqitet shkurtimisht
struktura e përgjithshme e IAL-ve dhe vendimmarrja
në to, më pas analizohen problemet që vihen
re në organizimin e brendshëm të IAL-ve, për
të përfunduar me sugjerimet dhe ndryshimet e
rekomanduara nga komisioni.
5.2. Organizimi strukturor dhe
vendimmarrja në IAL
IAL-ja është e organizuar në këto njësi përbërëse
organizative:
• Njësi kryesore (fakultetet, institutet e kërkimit dhe
të zhvillimit, kolegjet profesionale dhe filialet),
• Njësi bazë (departamentet dhe qendrat e kërkimit
dhe të zhvillimit)
• Njësi ndihmëse (laboratorët, stacionet
eksperimentale, njësitë didaktike, bibliotekat dhe
njësi të tjera, që realizojnë studime, projektime
dhe shërbime).
IAL-ja drejtohet nga organe vendimmarrëse
kolegjiale, si: Senati, Këshilli i Administrimit, Këshilli
i Fakultetit dhe autoritete drejtuese ekzekutive,
si: Rektori, Dekani, Përgjegjësi i departamentit.
Anëtarët e Senatit dhe të Këshillit të Fakultetit
zgjidhen nga i gjithë stafi. Në këto organe, personeli
joakademik (që nënkupton personelin ndihmës
akademik dhe atë administrativ) dhe studentët
përfaqësohen përkatësisht me 5% dhe 15%. Po
ashtu, dhe autoritetet drejtuese zgjidhen nga i gjithë
personeli përkatës, ku votat e personelit joakademik
dhe të studentëve vlejnë përkatësisht 5% dhe 20%
të numrit të përgjithshëm të votave.
Në rastet e qendrave ndëruniversitare, autoritetet
drejtuese përzgjidhen me konkurs të hapur. Senati
kryesohet nga rektori, ndërsa Këshilli i Fakultetit
nga dekani. Këshilli i Administrimit përbëhet nga
përfaqësues të zgjedhur nga personeli akademik
i fakulteteve, të cilët kanë të paktën gradën
shkencore “Doktor”, nga përfaqësues të Ministrisë
së Arsimit dhe të Sportit dhe nga një përfaqësues
i studentëve. Këshilli i Administrimit kryesohet
nga kryetari, i cili zgjidhet nga anëtarët e tij me dy
të tretat e votave. Ai ka detyrë mbikëqyrjen dhe
kontrollin e veprimtarive të IAL-së, që lidhen me
menaxhimin administrativ, financiar, ekonomik dhe
të pronave të tij. Organet dhe autoritetet drejtuese
në IAL zgjidhen për një mandat 4-vjeçar dhe nuk
mund të rizgjidhen për më shumë se dy mandate
radhazi në të njëjtin funksion.
Drejtuesi më i lartë i një institucioni të arsimit të lartë
është Rektori, i cili është autoriteti drejtues dhe
përfaqësues i këtij institucioni. Emërimi i rektorit të
zgjedhur/drejtorit të qendrës ndëruniversitare nuk
është kompetencë e Ministrit, por e Presidentit
të vendit. Shkarkimi propozohet nga Ministri i
Arsimit dhe i Sportit dhe miratohet nga Presidenti.
Emërimi i dekanit të zgjedhur bëhet nga rektori dhe
shkarkimi i tij nga Ministri i Arsimit dhe i Sportit,
me propozim të rektorit të IAL-së. Kancelari
i institucionit është përgjegjës për drejtimin e
përditshëm të institucionit, për zbatimin e buxhetit,
për kontrollin dhe zbatimin e veprimtarisë financiare,
si dhe për zbatimin e ligjshmërisë. Kandidatura e
kancelarit përzgjidhet nga Këshilli i Administrimit
dhe i paraqitet për miratim ministrit nga rektori.
Në IAL janë parashikuar dhe autoritete të tjera
drejtuese, si: zv.rektorët, zv.dekanët dhe kancelarët
e njësive kryesore.
5.3. Problematika
5.3.1 Një nga problemet kryesore të hasura në
menaxhimin e IAL-ve në Shqipëri është mungesa
e ndërveprimit, në nivelin e duhur, të strukturës
akademike me atë menaxheriale. Ky organizim
i brendshëm ka sjellë pasoja jopozitive për
funksionimin institucional të IAL-ve, siç janë:
• mungesa e përgjegjësisë së drejtpërdrejtë për
suksesin dhe dështimin e një IAL-je;
• rritja e ngarkesës akademike në krahasim me
IAL-të e rajonit dhe të kontinentit, dhe ngarkesa
me detyra të vështira menaxheriale e personelit
27