Raport_Final_Ministria_Arsimit

Kreu II
QËLLIMET DHE PARIMET E REFORMËS
PJESA I – KOMISIONI
DHE REFORMA E
ARSIMIT TË LARTË
2.1. Qëllimet e raportit
2.1.1. Arsimi i Lartë në Shqipëri, ashtu si në vendet
e zhvilluara, konsiderohet një shërbim publik dhe
e mirë publike, pavarësisht nga forma e pronësisë.
Për rrjedhojë, një nga qëllimet kryesore të kësaj
reforme është të ruajë parimet bazë të këtij arsimi,
të tilla si:
• cilësi sipas standardeve të HEAL-së;
• mundësi të barabarta, pa diskriminim dhe
mbështetje për shtresat në nevojë;
• konkurrencë e lirë mes institucioneve të arsimit të
lartë, personelit akademik dhe studentëve;
• mundësi për të gjithë mbi bazën e meritës;
• mbështetje të përparësive strategjike të zhvillimit
të vendit nëpërmjet kërkimit shkencor.
2.1.2. Qëllimi i çdo reforme është të përmirësojë
treguesit e fushës ku ajo do të veprojë dhe, në
mënyrë të veçantë, ata të matjes së procesit
në “dalje”. Në rastin e Reformës së Arsimit të
Lartë dhe të Kërkimit Shkencor, reformimi ka si
qëllim përmirësimin e cilësisë së arsimit të lartë
në dy drejtimet kryesore: mësimdhënie dhe punë
kërkimore-shkencore.
2.1.3. Arsimi i lartë duhet t’u përgjigjet, t’u
përshtatet dhe t’u paraprijë ndryshimeve në tregun
e punës dhe në zhvillimin e vendit. Qëllimi i kësaj
reforme është të krijojë premisat për një arsim të
lartë cilësor, që t’u përgjigjet nevojave të tregut të
punës, si dhe drejtimeve të zhvillimit strategjik të
vendit.
2.1.4. Është shumë e rëndësishme të mendojmë
për një sistem të njësuar dhe të standardizuar të
arsimit të lartë në Shqipëri, ku të krijohen mundësitë
për një arsim të lartë, të bashkëmatshëm dhe
konkurrues me “tregjet” rajonale dhe ato evropiane.
Krijimi i një sistemi të njësuar mbetet qëllimi
afatgjatë i kësaj reforme.
2.1.5. Një nga qëllimet e reformës arsimore është
të vendosë arsimin e lartë mbi baza financiare
të qëndrueshme për t’u bërë ballë ndryshimeve
dhe cikleve ekonomike. Në këtë prizëm, larmia e
financimit dhe autonomia institucionale e IAL-ve
janë shumë të rëndësishme për maksimalizimin e
të gjitha burimeve të financimit të arsimit të lartë që
ekzistojnë në shoqëri.
2.1.6. Një tjetër qëllim i reformës është të krijojë
mekanizma të qëndrueshëm të brendshëm (brenda
IAL-ve) dhe të jashtëm të kontrollit, në mënyrë që të
sigurojë standarde evropiane për sistemin e arsimit
të lartë.
2.1.7. Reforma synon krijimin e institucioneve të
pavarura të arsimit të lartë që t’u bëjnë ballë kohës
dhe ndryshimeve të ekonomisë dhe tregut.
2.1.8. Krijimi i mekanizmave për rritjen e
përgjegjshmërisë ndaj shoqërisë dhe në shërbim të
interesit publik.
2.2 Parimet bazë të Reformës së Arsimit
të Lartë
2.2.1. Parimet bazë iu nënshtruan një procesi të
gjerë diskutimi me IAL-të publike dhe jopublike,
me grupet e interesit dhe me aktorët shoqërorë.
Ato u miratuan nga Komisioni i Reformës dhe janë
mbajtur parasysh në të gjitha fazat e punës së këtij
komisioni.
Reforma udhëhiqet nga pashmangshmëria e rritjes
së aftësive vepruese të IAL-ve publike për një
konkurrencë më të mirë brenda vetes dhe në treg,
si dhe nga masa për t’u dhënë fund njëherë e mirë
abuzimeve si në IAL-të publike ashtu dhe në ato
jopublike.
2.2.2. Arsimi i lartë në Shqipëri është dhe duhet të
jetë SHËRBIM DHE E MIRË PUBLIKE dhe, si i tillë,
kërkon në mënyrë të vazhdueshme financim dhe
vëmendjen e institucioneve të shtetit.
2.2.3. Arsimi i lartë duhet të bazohet mbi parimin e
MUNDËSIVE TË BARABARTA.
Shteti e ka detyrim ligjor të ndihmojë për shkollim
studentët që plotësojnë kriteret, por e kanë të
pamundur financimin e studimeve të tyre, në
përputhje me kapacitetet, mundësitë e financimit
publik dhe përparësitë e zhvillimit të vendit.
9