Raport_Final_Ministria_Arsimit

KREU 10
VËNIA NË JETË E REFORMËS
PJESA II –
NDRYSHIMET E
REKOMANDUARA
10.1 Rëndësia e vënies në jetë
10.1.1 Çështja më e rëndësishme e çdo reforme
është vënia në jetë e saj. Në kushtet e një reforme
të thellë, kjo çështje merr një rëndësi edhe më të
veçantë. Të gjitha reformat e thella kanë një element
që i dallon: atë të zbatimit të rreptë të vendimeve,
apo ligjeve që dalin prej tyre.
10.1.2. Sugjerohet që mbikëqyrja e zbatimit
të Reformës në Arsimin e Lartë dhe Kërkimin
Shkencor, i propozuar nga ky Komision, duhet të
jetë, si edhe hartimi i tij, i pavarur dhe rigoroz.
10.1.3. Detajet e vënies në jetë të reformës për
arsimin e lartë në Shqipëri do të paraqiten në një
dokument të tretë, të prodhuar nga komisioni –
Raporti i Detajuar i Zbatimit të Reformës.
10.2. Fazat e vënies në jetë
10.2.1. Faza hartuese e dokumentit strategjik dhe
ligjit
Kjo reformë që nisi në janar të 2014, ka kaluar
tashmë fazën përgatitore, atë të hartimit të
dokumentit strategjik për parimet dhe drejtimet
kryesore të reformës.
10.2.1.2. Pas hartimit të Raportit të Parë (Green
Paper) nga komisioni, raporti u diskutua me
grupet e interesit dhe me faktorët e arsimit të
lartë në Shqipëri. Kjo është faza e parë, ajo e
hartimit të raportit (Shiko figurën 10.1). Propozimet
e marra, pasi u analizuan, u përfshinë në këtë
Raport Përfundimtar (White Paper), që është edhe
dokumenti kryesor për realizimin e politikës dhe të
hartimit të Ligjit për Arsimin e Lartë në Shqipëri.
10.2.1.3. Kjo fazë ndiqet nga ndryshimet ligjore
përkatëse dhe kalon në strukturat ekzekutive dhe
legjislative që parashikon ligji.
10.2.1.4. Me miratimin e ligjit, mbyllet faza e hartimit
dhe fillon faza tjetër, ajo e zbatimit afatmesëm të
Reformës në Arsimin e Lartë në Shqipëri. Kjo fazë
do të zgjasë së paku tre vjet. Në fillim të kësaj faze,
komisioni përfundon edhe të ashtuquajturin Raport
të Detajuar të Zbatimit të Reformës, që i vlen çdo
IAL-je në vend, si edhe vetë MAS-it për hapat e
duhur gjatë zbatimit të reformës.
10.2.2. Faza e parë afatmesme. Kjo fazë ndahet të
paktën në tri vite dhe ka si qëllim vënien në jetë të
ligjit të arsimit të lartë dhe përgatitjen e IAL-ve për
krijimin e sistemit të njësuar të arsimit të lartë në
Shqipëri.
10.2.2.1. Viti i parë i kësaj faze (2014-2015) është ai
i përgatitor për IAL-të në vend për transformimin e
tyre në strukturat pe reja – përgatitja për ndryshim.
Në këtë vit duhet të realizohen:
• riorganizimi i IAL–ve sipas parimeve të reformës
• riorganizimi strukturor i arsimit të lartë shqiptar
(agjensitë kombëtare pranë MAS-it dhe Qeverisë)
• krijimi i sistemit të aplikimit të studentëve hyrës në
IAL sipas parimeve të reformës (Krijimi i AKAU-t)
• mbikëqyrja e ndryshimeve organizative brenda
IAL-ve
• mbikëqyrja e ndryshimeve në nivel makro: qeveria
dhe institucionet e reja
• shpërndarja e informacionit për studentët,
prindërit, mësuesit e shkollave të mesme dhe
pedagogët
• krijimi i mekanizmave të kontrollit, brenda IAL-ve
dhe jashtë tyre
• shpjegimi i ndryshimeve ligjore
• përgatitja e akteve nënligjore
• trajnimi i stafit drejtues të çdo IAL-je për ndryshim,
si dhe të vetë agjencive kombëtare
• krijimi i një komisioni për mbikëqyrjen e zbatimit të
reformës.
10.2.2.2. Viti i dytë i kësaj faze (2015-2016) - Viti
i vënies në jetë përqendrohet në zbatimin dhe
mbikëqyrjen e ndryshimeve. Gjatë kësaj faze duhet
të kryhen:
• krijimi i një organi të asistencës për ndryshime
në IAL (pranë ministrisë) për të dhënë ndihmë dhe
asistencë teknike
• zbatimi i skemës së re të financimit të arsimit të
lartë
• zbatimi i reformës për kërkimin shkencor
• renditja e IAL-ve (dhe çdo departamenti) në vend
mbi bazën e punës shkencore të çdo pedagogu
57