Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

taqəti olmayanlar və bir də, bir neçə nəfər ki, etiraz etdilər göz görə-görə ölüməgetməyə, onlar qaçıb gizləndilər, qaldılar.Demək olar ki, bütün Zəngəzur camaatı avtobuslara yüklənib vətəndəndeportasiya edildilər. Avtobuslara yüklənib kənddən çıxarıldıqdan sonra, sonuncuerməni kəndində onların hamısı bir-bir yerə düĢürdülüb, əyin baĢları axtarıldı.Üstlərindəki sonuncu manatları və zinət əĢyaları zorla əllərindən alındı, əyinbaĢındatəzə papağı, paltosu olanların geyimləri soyunduruldu, əl çantalarındagötürdükləri əĢyaları isə erməni kəndində yerə boĢaldılıb, yerli ermənilər arasındabölüĢdürüldü.Sisyan azərbaycanlılarının bir hissəsi Ərikli dağının ətəyində, qarın-buzuniçində, Ģiddətli çovğunun altında avtobuslardan yerə töküldülər və piyada BazarçayaĢırımını 12 saat ərzində aĢaraq ġahbuza pənah gətirdilər. Gələn insanların deməkolar ki, hamısı soyuqdəymə və donvurma diaqnozu ilə xəstəxanaya götürüldülər.Bu insanlar arasında 4 nəfər xəstəlikdən dünyasını dəyiĢdi, 2 nəfər isədonvurmadan Ərikli dağındaca vəfat etdi.Sisyan azərbaycanlılarının bir hissəsi isə (Qızılcıq və ġəki kəndinincamaatı) dekabr ayının 2-3-ü üçtəpədən keçərək, Sarıyal aĢırımını pay-piyada aĢıb,Laçın rayonunun Minkənd kəndinə pənah gətirdilər. Onu da qeyd etmək lazımdırki, dekabr ayında üçtəpədə havanın temperaturu -25 - -30 dərəcə, qarın qalınlığı isə1 metrdən çox olur. Bu insanlar bəlkə də son yüz ildə dekabr ayının Ģaxtalıgünündə Sarıyal aĢırımını aĢıb, Minkəndə gedən yeganə insanlar idilər.Zəngəzur camaatının bir hissəsi isə (Qafan və Meğri rayonlarınınazərbaycanlıları) dəmiryolu vasitəsilə Azərbaycana gəlib çıxdılar.Bu insanlar da yollarda xeyli əzab-əziyyətlə üzləĢdilər. Ermənistan SSR-dənazərbaycanlıların qovulub çıxardılması respublikanın hər yerində eyni bir ssenariüzrə həyata keçirilmiĢdir. ĠĢin əsl təĢkilatçıları rayonların rəhbər orqanları olsa da,onlar əllərindən bir iĢ gəlmədiyini, qəzəblənmiĢ erməni gəncləri ilə bacarabilmədiklərini bəhanə gətirərək, əslində yaxalarını qırağa çəkməklə, sonradan olabiləcək hər hansı məsuliyyətdən özlərini sığortalamaq istəyirdilər.Zəngəzurun bütün azərbaycanlı kəndlərində noyabr ayının sonu, dekabrayının əvvəllərində ermənilər sistemli Ģəkildə azərbaycanlıları kənddən çıxardılar.Hamının evi, mənzil əĢyaları, mal-qoyunu, o cümlədən, kolxozun varidatı əlindənçıxdı. Ermənilərin quldur dəstələri kəndləri öz aralarında bölüĢdürərək,Azərbaycandan gələn ermənilərə vermək adı altında azərbaycanlıların illərcətopladığı sərvəti əllərindən aldılar.1943-cü il. Berlin. Almaniya. Erməni terror təşkilatları rəhbərlərininreyxsfürer Adolf Hitlerə şəxsən onun himayəsi altında erməni faşist ordusuyaratmaq, habelə erməni kalanbazların milyonlarla pul əmanətlərini faşistlərinxəzinəsinə köçürmək xahişlərinə baxmayaraq, fürer rədd cavabı verərək demişdir:"Üç dəfə xəyanət edənlər (Rusiyaya, Türkiyəyə və RSFSR-ə xəyanətlər nəzərdətutulur. - Red.) dördüncü dəfə də xəyanət edərlər". Bu sözləri elə bir adam184