Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

almaq üçün Azərbaycana gəlmiĢ və daha kəndə qayıtmamıĢlar. Bu səbəbdən də1959-cu ilin əhalinin siyahıya alınmasında kənddə 1916 nəfər qeydə alınmıĢdırsa,1988-ci ildə əhalinin sayı 1124-ə enmiĢdir. 1988-ci ildə kənd məktəbində 380Ģagird oxuyurdu.Sofulu kəndində bir sıra mədəni-maarif və sosial obyektlər var idi:kitabxana, klub, kənd sovetliyinin idarə binası, tibb məntəqəsi, yeməkxana,mağaza, teleradio-ötürücüsü, 1980-cı ildə istifadəyə verilmiĢ üçmərtəbəli,üçkorpuslu orta ümumtəhsil məktəbi və eləcə də köhnə məktəb binası. YenitikilmiĢ məktəb binası Sofulu kəndi ilə Murxuz kəndi arasında inĢa olunmuĢdu.Hər iki kənd bu məktəbdən istifadə edirdi. Məktəb müasir tələblərə tam cavabverərək, hərtərəfli təchiz olunmuĢdu. Bina su qızdırıcıları ilə qızdırılırdı. Hərfənnin öz xüsusi sinif otağı var idi.Kəndin içində çox qədim tarixə malik məscid olmuĢdur. Məscidin nəzdindəMollaxana fəaliyyət göstərirmiĢ. Mollaxananın son öyrədicisi Hacı ĠsmayılolmuĢdur. Sovet hakimiyyətinin 30-cu illərində bu məscid dağıdılmıĢdır. Kəndinətrafında bir çox yerlərdə üstü yazılı, qoç Ģəkilli daĢlar mövcud idi. Sovet dövründəermənilər rayondan gəlib bu qədim daĢları yük maĢınları ilə rayon mərkəzinədaĢıyırdılar.Kəndin Ģimal-qərbində, 4 km aralıda əzəmətli "DaĢ qala" adı ilə tanınanmüdafiə qalası vardı. ġeyx Əfəndinin (Nigari) yaxın dostu olmuĢ Molla Qəyibin(Qeyib) qəbri və piri də Sofulu qəbiristanlığındadır.Sofulu kəndinin içində bir sıra bulaqlarla yanaĢı, kənd kənarında da çoxlusoyuq bulaqlar, eləcə də mineral tərkibli qazlı-turĢ sulu bulaqlar da var idi.Bunlardan QoĢa bulaq, QaĢqa çeĢmə, Nəcəfalı bulağı, Zınqırovlu bulağı, Acıbulaq, Qurdlu bulaq və s. Sofulu kəndinin yanından Əyri çaya isə kiçik Püsəkçayı tökülürdü. Kəndin 10 min hektardan çox əkin yerləri və alma, armudbağları var idi. Kəndin örüĢ yerləri Cayca yurd, Mollu yaylağı, Böyük yer,Qurdlubulaq düzü, Əbdilli yurdu, Taravlı, Mağara güneyi, Böyük til,Yumuru til, ArxaĢan, Bəylik və s.Sofulu kəndində olan bütün toponimik adlar təmiz Azərbaycantürkcəsindədir. Məsələn: Gilənar dərə, ġor dərə, Qaratorpaq dərəsi, DaĢlı dərə,Saf dərə, Qırxlar dağı, QoĢqar dağı, Mağara güneyi, Qəcir qayası, Motal qayavə s.1988-ci ilin sonlarında bütün Zəngəzur azərbaycanlıları kimi, Sofulukəndinin camaatı da, öz dədə-baba yurdlarını məcburi Ģəkildə tərk etdilər. Kəndcamaatının mal-heyvanı, ev əĢyaları əlindən alındı. 98 ev dəyiĢilməmiĢ qaldı.Sofulu kəndinin camaatı hal-hazırda Bakı, Sumqayıt, Naxçıvan və MingəçevirĢəhərlərində, ġamaxı, Altıağac və Dəvəçi rayonlarında məskunlaĢmıĢlar.Qarabağ müharibəsində Sofulu kəndindən 3 nəfər -ƏmikiĢiyev RzaMürvət oğlu, Vəliyev Vidadi XanıĢ oğlu və Ağayarov Afaq Ağayar oğlu ĢəhidolmuĢlar.234