Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

Bir para erməni alimləri isə QoĢundaĢı qədim rəsədxana hesab edirlər. Guyaki, 2000 il öncə burada qeyd olunan daĢların köməkliyi ilə (?!) ayı və günəĢimüĢahidə edirlərmiĢ.Ancaq QoĢundaĢın hansısa astronomik məqsədlərlə yaradılması fikri ağılabatan deyildir. Ən azı ona görə ki, bu yer çox vaxt dumanla örtülü olur, həm də oqədər də hündürlükdə deyildir və ayın, yaxud günəĢin daĢlar vasitəsilə müĢahidəsibarədə hələlik elmə məlum olan təcrübə yoxdur. Digər tərəfdən əgər bu daĢlarastronomik rəsədxana məqsədi daĢıyırdısa, onda kurqanlar qəbirlər və yaĢayıĢməntəqələrinin qalıqları və s. elmi faktlar bu fikri nəinki təsdiq etmir, əksinə beləgümanları daha da zəiflədir.QoĢundaĢ abidələri barəsində daha bir ibrətamiz hekayət də vardır:Deyilənlərə görə çox qədim zamanlarda Sisyanda həddindən artıq zalım birpadşah yaşayırmış. Bu zalımın zülmündən cana doyan rəiyyət Tanrıya üz tutubyalvarır ki, "bizi ya quş elə, ya daş elə, təki bu əzabdan qurtar". Tanrıdan sədagəlir ki, quş olmaq istəyənlər gərək birdəfəlik uçub getsinlər və bir daha butorpağa qayıtmasınlar. İnsanların bir hissəsində vətən məhəbbəti üstün gəlir.Onlar quş olub vətənsiz yaşamaqdansa, daş olub Ana yurdda qalmağı üstüntuturlar və halay vurub Tanrıya dua etdikləri yerdəcə daş surətində əbədiyyətəqovuşurlar".Öz soy-kökü ilə Sisyan torpağına bağlı olan xalq Ģairi ulu Məmməd Arazın"Vətən daĢı olmayandan Olmaz ölkə vətəndaĢı", - deyərkən yəqin ki, gözlərininönündən qədim Zəngəzurun QoĢundaĢ abidələri gəlib keçmiĢdir.QuĢa dönmək kiĢi sənəti deyildir! QoĢundaĢca da olmadıq!Tanrı günahımızdan keçəcəkmi?ĠĢıqlı dağı və Nuh əfsanəsiBizim tərəflərdə naməlum tarixlərdən bəri dillərdə dolaĢan bir əfsanə dəolduqca məĢhurdur. Bu Zəngəzur silsiləsinin Sisyan ərazisindəki ən yüksək zirvəsi,baĢı buludlardan yuxarı dayanan ĠĢıqlı dağı, Nuh tufanı və Nuhun gəmisi haqqındaəfsanədir.Yerin üzünü su alanda Nuh peyğəmbər hər canlıdan bir cütünü götürübözünün düzəltdiyi tufanlara sinə gərmək qüdrətində olan sehrli gəmisinə minir.Dalğalar gəmini batıra bilmir və Nuhun gəmisi günlərin birində bir dağ zirvəsinətoxunur. Qəfil zərbədən sarsılan Nuh peyğəmbər deyir:- Nə ağır dağdır!O gündən bu dağın adı Ağrı dağ qalır.Bir az keçmiĢ, gəmi baĢqa bir dağla toqquĢur. Nuh bu dəfə belə deyir:- Ġnan ki, dağdır. Türklər bu dağı "Ġlanlı dağ" adlandırırlar.Nəhayət, gəmi iĢıqlı bir dağın zirvəsində dayanır. Nuh peyğəmbər ilk dəfəburada iĢıqlı dünyaya çıxaraq, torpağa qədəm basır və deyir:34