Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

qəhrəmanı" Mxitar Sparapet isə daha iki il türk qoĢunlarına qarĢı partizanmüharibəsi aparır və 1730-cu ildə öz silahdaĢlarının biri tərəfindən öldürülür.Bu da ermənilərin Zəngəzurda apardıqları "milli-azadlıq hərəkatı"nın tarixi.Gürcüstandan gəlmiĢ David bek adlı bir erməninin rəhbərliyi ilə kiçik bir ərazidəcəmi 8 il davam edən balaca bir üsyanı ermənilər az qala bütün dünyaya milliazadlıqhərəkatının simvolu kimi qələmə verirlər: David bek haqqında onlarlaəsərlər yazırlar, filmlər çəkirlər, yalançı tarixlər uydururlar.Ancaq bir tərəfdən də bu erməniləri də qınamalı deyil. Yazıqların baĢqasərkərdələri yoxdur, axı! Ayrı azadlıq hərəkatları olmayıb, axı!Əgər ermənilərin də 22 il böyük bir xilafətə qarĢı mərdliklə mübarizəaparan Babəkləri olsa idi, Koroğlu, Qaçaq Nəbi, Qaçaq Kərəm kimi qəhrəmanlarıolsa idi, onlar da yəqin ki, Tiflisli David bekin 6 illik mübarizəsinə o qədər dəönəm verməzdilər.Sonrakı yüz ilə yaxın bir müddətdə Zəngəzur ərazisi Naxçıvanbəylərbəyinin tabeliyində oldu. 1748-ci ildə Pənahəli xan Qarabağ xanlığınınyaradılmasını elan etdi. Xanlığın hüdudlarını geniĢləndirən Pənahəli xan Bayat1750-ci ildə BərguĢada qədər uzanan torpaqları - Tatev, Sisyan, Qafan, Meğri,Güney mahallarını Naxçıvan hakimlərindən aldı (42, 536)....Gündən-günə öz hakimiyyətini gücləndirən Pənah xan Qarabağ əyalətininMeğri və Güney, Naxçıvan əyalətinin Tatev və Sisian, Təbriz əyalətinin Zəngəzurvə Qafan torpaqlarını öz hakimiyyətinə tabe etdirdi... (A. Bakıxanov, "Gülüstani-Ġrəm".MATENADARAN SƏNƏDLƏRĠ NƏ DEYĠR?Tariximiz bizim üçün dərs olmalıdır.Heydər ƏLĠYEVƏgər Bizans və Ġran imperiyalarının hakimiyyəti dövründə ermənilərQafqazda az da olsa söz sahibi idilərsə, Səlcuq türklərinin Qafqaza gəliĢindənsonra bu yerlərdə uzun müddət davam edən türk dövlətlərinin heç birinin dövründəermənilər ərazi və milli muxtariyyət əldə edə bilmədilər. HəmiĢə olduğu kimi, budəfə də erməni qriqorian kilsəsi bütün ermənilərin baĢ məbədi olmaqla yanaĢı, həmdə onların siyasi idarəetmə mərkəzi, milli ideologiyanı qoruyub saxlayan birmərkəz rolunu oynadı.Ermənilərin dövlətçiliyi olmadığından, etnokulturoloji və dinitərəfdaĢları olmadığından bu kiçik xalq həmiĢə özünü təcrid vəziyyətindəyaĢamıĢ, öz mövcudluğunu qorumaq üçün, ətrafındakılara həmiĢə düĢmənkimi baxmıĢ, kilsəni qalaya çevirərək mifik düĢmənə qarĢı daim səngərdalında birləĢmiĢlər. Orta əsrlərdə də ermənilər belə bir siyasi-ideoloji tənəzzüldövrü keçirmiĢlər.93