Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

müfəssəl dəftəri"ndə kəndin adı "Davris" Ģəklində çəkilir. Dovrus kəndində IXəsrə aid qədim alban kilsəsinin qalıqları və digər yazılı daĢ abidələr bu kəndinqədim yaĢayıĢ məntəqələrindən olduğunu göstərən tutarlı dəlillər idi. Kənddə1831-ci ildə 61 nəfər, 1873-cü ildə 74 nəfər, 1886-cı ildə 184 nəfər, 1897-ci ildə303 nəfər əhali yaĢamıĢdır. 1918-ci ildə bölgənin digər azərbaycanlı kəndləri kimiDovrus kəndi də ermənilər tərəfindən dağıdılmıĢ, kənd camaatı Zəngilan vəQubadlı rayonlarına qaçmıĢlar. Kənddə 8 illik məktəb, klub, kitabxana, tibbməntəqəsi var idi. 1988-ci ilin noyabr ayında Dovrus camaatı deportasiyaolunmuĢlar. Qarabağ uğrunda gedən döyüĢlərdə Ģəhid olmuĢ Səfərov SəfəralıAllahverdi oğlu və Qəhrəmanov Camal CümĢüd oğlu Dovrus kəndininövladlarıdır.Gığı kəndiQafan rayonunun ən böyük azərbaycanlı kəndidir. Rayon mərkəzindən 35km Ģimal-qərbdə Gığı çayının sol sahilində, Qarlı dərə çayının sağ yanındaÇaykənd və Pürülü kəndlərinin arasında yerləĢir. Çox qədim kənddir. KənddəhəmiĢə azərbaycanlılar yaĢamıĢlar. Gığı kəndində çoxlu qədim tarixi abidələr,yaxud onların qalıqları var idi. Bu abidələrdən ən əhəmiyyətlisi kimi X əsrə aidGığı qalası və orta əsr müsəlman memarlığının nümunəsi olan Gığı məscidininqalıqlarını göstərmək olar.XVI əsrin sonlarında Osmanlı imperatorluğu tərəfindən tərtib olunmuĢ"Urut və Ġskəndər qalası livasının Sicil dəftəri"ndə Gığı kəndi nahiyə mərkəzikimi göstərilir. Gığı nahiyəsinə 12 kənd aid edilir. XX əsrin əvvəllərində mövcudolan inzibati bölgüyə görə Gığı dərəsi yarım rayonuna 21 kənd daxil idi.Gığı kəndi meĢə və yaylaqlarla əhatə olunmuĢ bolsulu, gur bulaqları olanyaĢıllıqlar qoynunda yerləĢmiĢ, saf havalı dağ kəndi idi. Kəndin əhalisi tarixənəkinçilik və maldarlıqla məĢğul olmuĢdur. Gığı kəndinin yaxınlığındakı Pirhəmzəvə Dərməzür dağları bütün ətraf kəndlərin yaylaq yerləri idi.Gığı kəndinin toponimləri: Arpalıq, ġıppırlı, Quru dərə, Demilər,ġəhərcik yurdu, Pirhəmzə, Yeməzli yurdu, Qırmızılıq, Qaraöyül, Qarağatlı,Həyərək, Qırmızı daĢ, Təkə daĢ, Yanıq çiməni, Nəsir kahası, Dərməzür,Qalacıq, Qara su, VəliĢ dəyirmanı, Məmmədin dəyirmanı, Ardıclı güney,Boymadərən dərəsi, Güllü kaha, Ağ daĢ, Boz ağıl, Dik daĢ, Qara çanqıl, Əbədərə, Əlmərdan dağı və s (97, 305).Statistik məlumata görə, kənddə 1831-ci ildə 131 nəfər, 1897-ci ildə 213nəfər, 1931-ci ildə isə 396 nəfər yaĢamıĢdır.Gığı kəndi 1905 və 1918-ci ildə ermənilərin hücumu zamanı qəhrəmanlıqlamüdafiə olunmuĢ, eləcə də ətraf azərbaycanlı kəndləri üçün sığınacaq olmuĢdur.DaĢnak Andronik və Nijdenin quldur dəstələri Gığı camaatına qarĢı görünməmiĢvəhĢiliklər törətmiĢ, bir çox evləri və kənd məscidini yandırmıĢ, çoxlu sayda202