Yüklə - Azərbaycan Tarixi Portalı

fəaliyyətinə qarıĢmaq Urut nahiyəsinin darğa, məlik və kəndxudalarına qətisurətdə qadağan edilmiĢdir. Qaraqoyunlu Cahan Ģahın digər bir fərmanı ilə (tarixioxunmur) Vağədi və Tatev monastrlarının vergi immuniteti bir daha təsdiq edilirvə Göyçə vilayətinin erməni ruhanilərinin tabeçiliyi Tatev monastrına aid olunur(156, 163).Qaraqoyunlu hökmdarı Həsən Əlinin 1468-ci il tarixli fərmanı ilə Tatev vəVağədi kilsələri daha bir sıra vergilərdən (mal, ixracat, torpaq rentası), bukilsələrin vəqf torpaqlarında yaĢayan kəndlilər biyar ödəmələrindən azad olunurlar.Bu fərmanla Əmir Rüstəm adlı bir Sünik knyazı tərəfindən 14 kəndin Tatevkilsəsinə satılması və həmin kəndlərin vəqf torpaqları siyahısına salınması bir dahatəsdiq edilir (156, 167).ġah Ġsmayıl Xətainin (Səfəvinin) 1503, 1506, 1510-cu il tarixdə Tatevkilsəsi ilə bağlı üç fərmanı olmuĢdur. Həmin fərmanlarda Azərbaycanın padĢahıTatev kilsəsinin vəqf torpaqlarının hüdudlarını dəqiqləĢdirir, bu ərazilərin daha dageniĢləndiyini, əlavə bir neçə kəndin, o cümlədən Göyçə vilayətindəki bir sıraerməni kəndlərinin Tatevin vəqf torpaqlarına aid edilməsini təsdiq edir (156, 173-176).I ġah Ġsmayıl Səfəvinin bu fərmanları iləTatev kilsəsi o dövrdə mövcud olan çoxsaylıvergilərinin (ixracat, avarizat, savari, peĢkəĢ, salami,novruzi və s.) demək olar ki, hamısından azadedilmiĢdir.Bu o demək idi ki, Tatev kilsəsinin vəqftorpaqları sayılan 100-dən artıq kəndin bütüngəlirlərinin bölüĢdürülməsinə kilsə özü nəzarətedirdi, baĢqa sözlə, bu ərazilərin hakimi-mütləqiSisəcan, Urut və Gığınahiyələrindəkı kəndlərinTatev monastrınınmülkiyyətinə verilməsi barədəġalı Ġsmayıl Xətainin 1510-cu iltarixli Fərmanı.kilsənin baĢ keĢiĢi idi. Bu fərmanın baĢqa birmüddəası ilə Arran, Arazbar, Sisəcan, Kapanat vəUrut hakimlərinə kilsəyə hər hansı cür təsirgöstərmək qəti surətdə qadağan edilirdi.ġah Ġsmayılın xələfi I ġah Təhmasibin 1557-ci il və 1562-cı il tarixli fərmanları ilə Tatevkilsəsinin tabeliyindəki vəqf torpaqları daha dageniĢləndi, kilsə bütövlükdə vergi və rüsumlardanazad edildi və ümumiyyətlə, divanın tabeliyindənçıxarıldı (156, 180). BaĢqa sözlə, Tatev kilsəsiərazidə müstəqil dini və idarəetmə hüququ əldə etdi.Bu fərmanlar əslində Zəngəzurdakı qeyrimüsəlmanəhalinin yaĢadığı bütün torpaqların Səfəvilərin nəzarətindən çıxarılmasıdemək idi. Məhz Səfəvi xanədanının bu cür siyasətinin (əslində siyasətsizliyinin)nəticəsi idi ki, bir çox yerlərdən ermənilər kütləvi surətdə Tatev kilsəsinin nəzarəti98