DÜġMƏNLƏRĠNDƏN GÜCLÜ ġƏXSĠYYƏT - Kitabxana

Söhbəti dəyiĢib Üzeyir Hacıbəyovun «Koroğlu» operası haqqında danıĢdıvə dedi ki, elmdə də bizə Üzeyirbəy kimi adamlar lazımdır. Stalin bu operaya baxıbbəyənəndən sonra Koroğluya yiyələnmək istəyənlərin hamısı təsdiq etməyəməcbur oldular ki, Koroğlu Azərbaycanın milli qəhrəmanıdır»....Bəs 10 il keçdikdən sonra, 2000-ci ildə «Dədə Qorqud» dastanı iləəlaqədar «Ədəbiyyat qəzeti»ndə M.C.Bağırovun adı necə çəkilir? Qəzetin həmin il16 mart tarixli sayında «Azərbaycan prezidenti H.Əliyevin sədrliyi ilə «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının 1300 illik yubileyi üzrə dövlət komissiyasının iclasındabaĢ nazirin müavini Elçin Əfəndiyevin məruzəsi» dərc olunmuĢdur. Məruzədədeyilir: «Dədə Qorqud» o abidədir, bəlkə də dünyada yeganə abidədir ki, vaxtilə özxalqının düĢməni elan olunmuĢdu. Burada əyləĢən qorqudĢünas alimlər,ziyalılarımız yaxĢı bilirlər ki, 50-ci illərin əvvəllərində Azərbaycanın o vaxtkıpartiya rəhbəri M.C.Bağırov öz məĢhur məruzəsində «Dədə Qorqud»u rəsmiolaraq «Azərbaycan xalqının düĢməni» elan elədi. «Dədə Qorqud»da pantürkizminəsasları, təzahürü, ifadəsi olduğu» rəsmi surətdə bəyan edildi.Əlbəttə, bu bir tərəfdən gülünc idi, o biri tərəfdən kədərli hadisə idi.Gülünc idi ona görə ki, bir ideologiya kimi pantürkizmin XX əsrin əvvəllərindətəĢəkkül tapması, formalaĢması məlumdur. Min illərlə tarixi olan abidədəpantürkizm axtarmaq bəlkə də fantasmaqorik, sürrealist hadisədir, gülməlidir.Amma gülməli olardı ki, əgər o dərəcədə kədərli olmasaydı. Kədərli idi ona görəki, əslində bu, Azərbaycan xalqı ilə onun keçmiĢi arasında sərhədlər yaratmağın,Azərbaycan xalqını öz keçmiĢindən, soyundan ayırmağın təzahürü idi».Məruzəçi «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının 1300 illiyi ilə əlaqədargörülmüĢ tədbirlərdən, tədqiqatlardan, yubiley nəĢrlərindən geniĢ söhbət açaraq,«fantasmaqorik, sürrealist hadisə» ilə ziddiyyət təĢkil edən «gözəl bir hadisə»ni dəqeyd edir: «Gözəl bir hadisə də ondan ibarətdir ki, tədbirlər planında olmayankitablar da nəĢr edilibdir... BaĢqa sözlə, hətta deyərdim ki, tədqiqatda bir intibahdövrü yaĢandı. Bu, həqiqətdir.Təsəvvür edin, bu 42 ildə biz vaxtilə yazıb-yaratmıĢ böyük alimlərinəsərlərini yenidən nəĢr elədik. Məsələn, Bartoldun rus dilinə etdiyi tərcüməniyenidən çap etdik. Həmin kitabda akademik Jirmunskinin monoqrafiyasını təzədənçap elədik. Professor Əli Sultanlının «Dədə Qorqud» və «Qədim yunanədəbiyyatı» adlı gözəl bir tədqiqat əsəri var, vaxtilə az tirajla buraxılmıĢdır. Biz onuyenidən çap etdik. «Dədə Qorqud» dastanının dili ilə əlaqədar professorDəmirçizadənin monoqrafiyasını təzədən çap etdik».QorqudĢünaslar yaxĢı bilirlər ki, «Bartoldun rus dilinə etdiyi tərcümə» də,«Akademik Jirmunskinin monoqrafiyası» da, professor Əli Sultanlının «DədəQorqud» və «Qədim yunan ədəbiyyatı» adlı gözəl bir tədqiqat əsəri» də, «DədəQorqud» dastanının dili ilə əlaqədar professor Dəmirçizadənin monoqrafiyası daMir Cəfər Bağırovun vaxtında ilk dəfə iĢıq üzü görmüĢdür. Hansı məntiqə görəadları çəkilən əsərlərin 50-60 ildən sonra yenidən nəĢri «intibah» adlanır, yarandığı272