DÜġMƏNLƏRĠNDƏN GÜCLÜ ġƏXSĠYYƏT - Kitabxana

Xilafətin hakimiyyətindən azad oldu. Ölkənin idarəsi Baqratilər sülaləsinin əlinəkeçdi....XI əsrin ortalarında səlcuq hücumları baĢlandı. XI əsrin 70-80-ci illəriarasında onlar demək olar, bütün Ermənistanı iĢğal edib dağıtdılar. Ermənistanıniqtisadi inkiĢafı ləngidi....XIV əsrin sonunda Ermənistan əvvəl ToxtamıĢın, sonra isəTeymurun yürüĢləri zamanı dağıdıldı.... XVI əsrdən Ermənistan Səfəvilər dövlətinin tərkibinə daxil idi. XVI-XVIII əsrlərdə Səfəvilərlə Türkiyə arasındakı müharibələr Ermənistanın iqtisadivə mədəni həyatına böyük zərər vurdu. I ġah Abbas (1587-1629) çoxlu erməniailəsini zorla Ġrana köçürdü. Müharibələr zamanı talan edilmiĢ erməni ailələrininbir hissəsi Gürcüstan və Azərbaycana köçmüĢ, Tiflis və ġamaxıda xeyli ermənisənətkarı və taciri məskən salmıĢdı. 1639-cu ildə Türkiyə ilə Ġran arasındakı sülhmüqaviləsinə görə Ermənistanın qərbi Türkiyəyə, Ģərqi isə Ġrana verildi. Ağırsiyasi-ictimai və milli-dini zülm erməni xalqını azadlıq uğrunda mübarizəyəqaldırdı....XVIII əsrin 20-ci illərində Ermənistanda Ġran zülmü əleyhinə baĢlanmıĢüsyan sonradan Zaqafqaziyaya hücum etmiĢ Türkiyə iĢğalçılarına qarĢı çevrildi.Mübarizənin mərkəzi Sünik, əsas qüvvəsi silahlanmıĢ xalq idi. Xalq qoĢunundaermənilərlə yanaĢı azərbaycanlılar da vuruĢurdu... Hindistandakı ermənikoloniyalarının bəzi nümayəndələri də milli-azadlıq hərəkatı ideyasını müdafiəedirdilər.1813-cü ildə ġimali Azərbaycan xanlıqları (Naxçıvan xanlığından baĢqa),Türkmənçay sülh müqaviləsinə (1828) əsasən Naxçıvan və Erivan xanlıqları RusiyayabirləĢdirildi. Ermənistanın Rusiyaya birləĢdirilməsinin mütərəqqi əhəmiyyəti oldu.... 1862-ci ildə Kilikiyada Osmanlı zülmünə qarĢı kəndli üsyanı baĢ verdi.Rusiya-Türkiyə müharibəsi (1877-78) dövründə milli-azadlıq hərəkatı canlandı.Zaqafqaziya erməniləri rus ordusuna kömək edir, süvari polkları və drujinalarıyaradır, arabalar və ərzaq verirdilər....1895-96-cı illərdə sultan hökuməti ermənilərin kütləvi qırğınını təĢkiletdi. Bu, dünyanın qabaqcıl adamlarının hiddət və etirazına səbəb oldu.Kapitalizmin inkiĢafı ilə Ermənistanda və Zaqafqaziyanın baĢqarayonlarında ermənilərin iqtisadi və mədəni mərkəzləri yaranmağa baĢladı... Birincidünya müharibəsi (1914-18) zamanı Osmanlı hökuməti yerli hakimiyyət orqanlarınaermənilərin kütləvi surətdə qırılması (genosid) haqqında göstəriĢ vermiĢdi. 1915-16-cı illərdə 1,5 milyondan artıq erməni məhv edildi; 600 mindən çox erməniMesopotamiya səhralarına qovuldu; bunların çoxu həbs düĢərgələrində öldü. 300min erməni Rusiyada sığınacaq tapdı. Qaçqın ermənilərin bir hissəsi isə Yaxın ġərq,Avropa və Amerika ölkələrində məskən saldı».311