DÜġMƏNLƏRĠNDƏN GÜCLÜ ġƏXSĠYYƏT - Kitabxana

Sonra fərman böyük ĢüĢə içərisinə qoyulub ağzı bərk bağlandı və bu ĢüĢəabidənin bünövrəsi olan 5 metr dərinlikdə məxsusi qazılmıĢ balaca taxçayaqoyulub hörüldü. M.Ġbrahimov, T.Qasımov, M.Hüseynov və V.Ġvanov yoldaĢlarhəmin taxçanı lay daĢla örtdülər. Bu lay daĢın üstündə aĢağıdakı sözlər yazılmıĢdı:«Azərbaycanın böyük Ģairi Nizami Gəncəvinin 800 illiyi münasibətiləqoyulmuĢdur. 6.VI.1947-ci il. Bakı».ASE-nin 1983-cü ildə nəĢr olunmuĢ yeddinci cildində Nizami Gəncəviyəhəsr olunmuĢ məqalədə (səh. 244-250) bu lay daĢı yada düĢmür. Çünki daĢınaltındakı taxçadakı ĢüĢədə Mir Cəfər Bağırovun adı vardır. EnsikiopediyamızdaNizaminin yubiley yaĢı 840 illiyindən baĢlanır. BaĢqa sözlə, nəhəng bir ağacıntorpaq altındakı riĢələri unudulur, Ģahanə vücudu görməməzliyə qoyulur, budaqlarıĢiĢirdilir.Bu «ĢiĢirdilən budaqlardan» birisi barədə (səh.244) oxuyuruq: «Anadilindən baĢqa ərəb və fars dillərini də bilən Ģairin yunan və erməni dilləri ilə tanıĢolduğu...əsərlərindən aydın olur».Əhsən 1983-cü il ensiklopediyaçısının novatorluğuna! Elmi yeniliyə bax -XII əsrdə erməni dili yunan dili kimi məĢhuri-cahan imiĢ!.. On ikinci əsrdəermənilərin yaĢamadıqları Gəncədə və ömrü boyu Gəncədən kənara çıxmayanNizamidə erməni dilinə həvəs necə yarana bilərdi?Mir Cəfər Bağırov vaxtında Bakıda və Moskvada nəĢr olunmuĢ kitablarınheç birində - nə Nizami əsərlərinin elmi-tənqidi mətnində, nə Heydər Hüseynovun,Həmid Araslının, Mikayıl Rəfilinin və baĢqa görkəmli alimlərin kitablarındaNizaminin «erməni dili ilə tanıĢlığı» barədə yazılmamıĢdır.Nizami əsərlərini orijinaldan oxumuĢ Məhəmməd Əmin Rəsulzadə«Azərbaycan Ģairi Nizami» kitabında (səh.37) böyük Ģairin və mütəfəkkirin bilikdünyası haqqında dürüst məlumat verir: «ġairin musiqi aləmində geniĢ biliyə malikolduğunu Barbədin Xosrov-Pərvizə çaldığı otuz mahnının ustalıqla hərəsini birbeytlə təsvir etdiyindən, ədəbiyyat sahəsində olan dərin məlumatını «Kəlilə vəDimnə»nin ustalıqla hərəsini bir beytlə təsvir etdiyindən, islam elmlərinindərinliklərinə vardığını Quran, Hədis, peyğəmbərin tərcümeyi-halı və onunhaqqındakı rəvayətlərindən bol-bol iqtibaslarından, astronomiya aləmində böyükmütəxəssis olduğunu isə Məcnunun ulduzlara öz vəziyyətini Ģərh etməyindənöyrənirik. Həkimliyin, təbabətin mahiyyətini Ģair izah edir.Əsərlərinə yazdığı müqəddimələrdən çıxan nəticəyə görə, Nizami qədimdillərdən pəhləvi, nəsturi yəhudi dillərini də bilirmiĢ. O öz poemaları üçüntopladığı materialları adi və geniĢ yayılmıĢ sadə qaynaqlardan deyil, qeyd edilmiĢqədim dillərdəki məxəzlərdən dəqiq araĢdırmalar vasitəsilə əldə etdiyini bizəanlatmıĢdır.Mir Cəfər Bağırovun vaxtında Nizaminin «Xosrov və ġirin» poemasındaġirinin guya erməni qızı olması kimi uydurmaya da rast gəlmək qeyri-mümkündür.Belələri, görünür, həmin poemada «Ərmən» sözünün iĢlədilməsinə əsaslanırlar.320