DÜġMƏNLƏRĠNDƏN GÜCLÜ ġƏXSĠYYƏT - Kitabxana

medallarla təltif olunmuĢdur. 1917-20-ci illərdə Sovet hakimiyyətinə qarĢımübarizə aparmıĢdır».BSE-nin 1949-cu ildə nəĢr olunmuĢ 1-ci cildində «AzərbaycanSSR» ilə yanaĢı «Ġran Azərbaycanı» məqaləsinin də verilməsiM.C.Bağırovun təkidiylə baĢ tutmuĢdu. Məqalənin sonluğunda ifadə olunanlar XXIəsrin əvvəlində, 21 Azər hərəkatından 55 il keçəndən sonra Cənubi AzərbaycandabaĢ verənlərlə həmahəng səslənir: «1945-ci ilin sentyabrında AzərbaycanDemokratik Firqəsi yarandı və demokratik azadlıqların bərpa olunmasındaAzərbaycan xalqının mübarizəsinə baĢçılıq etdi. 1945-ci il noyabrın 20-dəTəbrizdə Milli ġuranın iclası keçirildi. Dekabrın 12-də ilk Azərbaycan MilliMəclisi (parlament) fəaliyyətə baĢladı. S.C.PiĢəvəri baĢda olmaqla hökumət təĢkilolundu. Torpaq islahatı keçirildi və bunun nəticəsində böyük torpaqsahələri kəndlilərin əlinə keçdi. Təbrizdə universitet açıldı, məktəblərdə vəuniversitetlərdə dərslər azərbaycan dilində tədris olunmağa baĢladı. Milli teatr,filarmoniya və muzey yaradıldı, azərbaycan dilində qəzet və jurnallar, dərsliklərnəĢr edildi. Bütün bu tədbirləri xalq fəal müdafiə edərək, ölkədə həyatındemokratik əsaslar üzərində qurulmasına qoĢuldu. Lakin Ġran Azərbaycanınınmuxtariyyətini təntənəli surətdə qəbul etmiĢ Ġran hökuməti 1946-cı ilindekabrında öz öhdəliyini xaincəsinə pozaraq, Təbrizə və baĢqa Ģəhərlərə qoĢunyeritdi. Azərbaycan xalqının minlərlə oğul və qızları vəhĢicəsinə iĢgəncələrəməruz qaldı, həbsxanalara salındı, ya da ailə üzvlərilə Ġranın kimsəsizsəhra rayonlarına göndərildi. Amansız repressiya Ģəraitində azərbaycanlılar ĠranAzərbaycanında demokratik azadlıq uğrunda mübarizəni davam etdirirlər».Bəs azərbaycanlılar barədə 1949-cu ildə Böyük Sovet Ensiklopediyasınınbirinci cildində nə yazılmıĢdır? Cildin bütöv bir səhifəsini tutan məqaləninəvvəlində M.C.Bağırovun redaktəsi eynilə saxlanılmıĢdır:«AZƏRBAYCANLILAR - qədim mədəniyyətə malik xalq».Qədim mədəniyyətə malik olan doğma xalqının bütün varlığını qoruyubsaxlamıĢ M.C.Bağırov onun heç vaxt zənginliyini itirməyən ecazkar dili barədə dəiftixarla danıĢmıĢdır. 1950-ci ildə M.C.Bağırovun ana dilimiz haqqında dediyisözlər bundan bir il əvvəl Böyük Sovet Ensiklopediyasındakı bir səhifəlik«Azərbaycan dili» məqaləsinin davamı kimi səslənir. Ensiklopediya məqaləsindəoxuyuruq: «Azərbaycan dilinin tarixi, Azərbaycan folklorunun və ədəbiyyatınınəsas inkiĢaf mərhələlərində öz əksini tapmıĢdır. Bir tərəfdən «Kitabi-DədəQorqud», «Koroğlu» kimi söz abidələri, digər tərəfdən Nizami və Füzuliyaradıcılığı yalnız ədəbi mahiyyət daĢımır, eyni zamanda da dilin ifadə imkanlarınıngeniĢliyini göstərir».M.C.Bağırov 1950-ci il iyul ayında ziyalıların ümumbakı yığıncağındakıməruzəsində demiĢdir: «Azərbaycan dəfələrlə çoxlu istilaçıların basqınına məruzqalmıĢdır. Onların hər biri öz dilini Azərbaycan xalqına qılınc gücü ilə qəbuletdirməyə çalıĢmıĢdır. Ancaq Azərbaycan xalqı öz milli mədəniyyətini, öz ana dilini301