DÜġMƏNLƏRĠNDƏN GÜCLÜ ġƏXSĠYYƏT - Kitabxana

adına Tarix institutu, Həsi Abdullayev. Qubalı Fətəli xanın vahid dövlətçilik fəaliyyətivə Rusiya meylliliyi. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının nəĢriyyatı-1951-ci il».Müəllif zəngin arxiv materialları və ilkin mənbələr əsasında sübut edir ki,Qubalı Fətəli xanın bütün fəaliyyətinin mahiyyəti vahid Azərbaycan dövlətiyaratmaq olmuĢdur. O, keçmiĢ ġirvanĢahlar ərazisini birləĢdirmək və CənubiAzərbaycan xanlıqlarını da bu dövlətə ilhaq etmək istəyirdi. O yaxĢı baĢa düĢürdü ki,Rusiyanın Azərbaycana himayəsi olmadan bu tarixi vəzifəni həyata keçirmək qeyrimümkündür.Həsi Abdullayev əlyazmasının makina nüsxəsini M.C.BağırovabağıĢlamıĢdır. Əlyazmanın 414-cü səhifəsində Fətəli xanın qəbrinin baĢdaĢı təsvirolunmuĢdur.M.C.Bağırov Qubalı Fətəli xanın da, onun bacısı nəvəsi Abbasqulu ağaBakıxanovun da həyat və fəaliyyətini mükəmməl öyrənmiĢdir. AkademiyanınTarix institutunun A.Bakıxanovun adını daĢıması rəhbərin ürəyindən idi. XX əsrin50 yaĢlı Azərbaycan baĢçısı ilə XVII əsrin 50 yaĢlı dövlət xadimi arasında mənəvi«Bağırov körpüsü» qurulmuĢdu.Ġkinci dünya müharibəsi illərində M.C.Bağırov Cənubi Azərbaycanərazisini Ġran əsarətindən qurtarmaq üçün «düĢməni aldatmaqda xüsusi birməharət» göstərməyə cəhd etmiĢdi. Lakin dünən çar Rusiyası, bu gün SovetRusiyası Qafqazda vahid və güclü Azərbaycanın yaranmasının qarĢısınıfəndgirliklə aldılar.Müharibədən sonra Ġranın rəhbər dairələrində və mətbuatında Fətəli xankimi nəhəng bir Ģəxsiyyətə Ģər yaxılması da bununla izah edilməlidir. Budur,M.C.Bağırov 1946-cı il fevral ayının 26-da Təbriz Ģəhərindən M.Abbasiningöndərdiyi məktubu oxuyur. Məktubda deyilir: «Öz əcdadlarının ənənəsinə sadiqqalan müasir Ġran irticaçıları və fars Ģovinistləri Milli Azadlıq Hərəkatınındemokratik ruhlu rəhbərlərini «Ġranın xəyanətkarları» kimi qələmə verməkistəyirlər. Məsələn, 1944-cü ilin əvvəlində «Vətən yolu»nda ƏnvərMəmmədxanlının Fətəli xan haqqındakı məqaləsi burada fars Ģovinistiərininqəzəbinə səbəb olmuĢdur. «Firdovən» dövlət gimnaziyasının direktoru MahmudƏbuziya Fətəli xanı «ruslara satılmıĢ» adlandırmıĢdır. Ġxtisasca tarix müəllimi olanMahmud Əbuziya yazır: «Fətəli xan ruslara satılaraq, Ġranı parçalamaq məqsədigüdmüĢdür».Ġran irticaçıları və fars Ģovinistləri anlamırdılar ki, gün gələcək tarix özhökmünü verəcəkdir. O zaman digər azadlığa nail olan xalqlar kimi Azərbaycanxalqı da Fətəli xana və baĢqa unudulan xalq qəhrəmanlarına möhtəĢəm abidəqoyacaqdır.Ġran irticaçılarının və rus Ģovinistlərinin istəyinin əksinə olaraq,M.C.Bağırovun «Fətəli xan yürüĢü» davam etmiĢdir. Azərbaycan Respublikası276