Nova slika II - Jovan Despotović

121Prestupničke formeNajatraktivniji izlagački prostor, uopšte po koncepcijskoj zasnovanosti, ali i koji nadalekoprevazilazi lokalni značaj, vršačka Konkordija, nastavlja sa serijom izložbi koje nanajtemeljniji i kritički te teorijski najodređeniji način formiraju sliku i formulišu značenjaaktuelne jugoslovenske umetnosti. Najnovija prezentacija našeg savremenog stvaralaštvaodržana je tokom maja i juna meseca prema koncepciji dr. Ješe Denegrija i dr. MiškaŠuvakovića i ta autorska i studijska izložba dobila je naziv „Prestupničke forme –Postmoderna i avangarda na kraju XX veka“. U njihovoj autorskoj selekciji našlo je mesta22 umetnika i jedan pozorišni projekat tematiziranih u 11 „poglavlja“, uz dva uvodna tekstakoji daju niz teorijskih i kritičarskih referenci kojima je iščitavano složeno polje aktuelneplastičke produkcije. A gledaocima izložbe i čitaocima omogućeno je vrlo blisko praćenjeznačenja i strukture današnjeg vizuelnog jezika, odnosno, mnoštva njegovih plastičkihstrategija i iformalnih ishodišta.Denegrijeva teza naslanja se na već uobičajenu odrednicu za domaće stvaralaštvotekuće decenije koje je definisano kao „umetnost u zatvorenom društvu“. Na suprot njoj onističe snažne procese aktuelne „kulturne globalizacije“ a prelamanje ta dva principa – sasvim posledicama koje po naše stvaralaštvo otuda proističu, uzrokuje nastali formalni isemantički konflikt i području plastičkog jezika. Dakle, kakve mogućnosti stoje pred našomumetnošću, odnosno, kakva joj je sudbina u uslovima koji postoje u zemlji ratova, temeljneekonomske krize i političke destrukcije, totalne izolacije međunarodne zajednice, a pri tome(i uprkos tome), ona istovremeno pokazuje jednu vanrednu vitalnost koja je dovodi u rangnajprominentnijih fenomena sa međunarodne scene ovoga trenutka – pita se Denegri usvom tekstu. „No iako su silom prilika na koje ne mogu da utiču odsutni (uz malobrojneiznimke) sa scene globalnih zbivanja, umetnici ove sredine u odmaklim devedesetim misle irade u skladu s idejama i osećanjima sopstvenog istorijskog trenutka, faktički su deomultikulturalne svetske umetničke situacije, s tim što u svom delovanju prvenstveno isuštinski odgovaraju na specifične izazove koje im nameću duhovne i materijalnekoordinate njihovog postojanja“ – on naročito ističe na istom mestu.Objašnjavajući značenje termina „prestupničke“ koji nije uobičajen u umetničkojkritici, Denegrije je napisao: „Radikalizacija teze o mogućem kontinuitetu ’druge linije’ nasceni srpske umetnosti pri samom kraju tekuće decenije sadržana je u konceptu i sastavuvećine učesnika izložbe ’Prestupničke forme’, koja okuplja umetnike čije generalnepozicije, dakle njihov ukupni ’svet umetnosti’, njihovo prethodno iskustvo i sadašnjerealizacije ukazuju na to da u radu ovih autora postoje dovoljno čvrste namere i odluke dadelo bude sprega strogog mentalnog pristupa, sažete ili razuđene materijalne formalizaciječesto u velikim dimenzijama bez obzira da li se ta rešenja ostvaruju u klasičnim rodovima(slikarstvo, skulptura) ili u novim medijima, u ateljerski izrađenim objektiam ili u radunastalom ’in situ’, uz upotrebu priručnih sredstava ili razvijenih tehnologija. No uvekposredi su radovi u svesnom otklonu, čak i prekoračenju (otuda atribut prestupničkog unazivu ove izložbe) od svega preterano estetskog, predizajniranog, isuviše narativnog,nepotrebno doteranog, prepedantno dorađenog i dograđenog, dodatog i dodatnog kaokarakteristika od kojih ne prestaju da boluju brojne umetničke tvorevine, čak i one kojepretenduju na to da demontriraju iritirajuće prizore ili provokativne sadržaje...“