Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
22. Abiotyczne czynniki środowiska<br />
ścianach butelki po jakimś czasie tworzy<br />
się zielony nalot. Gdyby zbadać zawartość<br />
tlenu i dwutlenku węgla w wodzie świeżo<br />
nalanej do butelki, a następnie po pojawieniu<br />
się nalotu, to okazałoby się, że jest<br />
ona różna. Glony zasiedlające wodę przeprowadzają<br />
fotosyntezę i wzbogacają ją<br />
o tlen. Organizmy wpływają na środowisko,<br />
w którym żyją. Wprowadzają do niego<br />
związki chemiczne w postaci odchodów,<br />
obumarłych szczątków, gazów (CO 2<br />
w wyniku oddychania czy O 2<br />
w procesie<br />
fotosyntezy). W efekcie skład chemiczny<br />
atmosfery, gleby, wody czy dna morskiego<br />
w dużym stopniu zależy od organizmów<br />
tam bytujących. Przejawem tego obopólnego<br />
wpływu abiotycznych i biotycznych<br />
czynników środowiska może być także<br />
stopniowe przekształcenie się stawu w las.<br />
Najpierw zbiornik wodny się zamula i wypłyca,<br />
po jakimś czasie staje się bagnem,<br />
a później łąką lub lasem.<br />
Także elementy przyrody nieożywionej<br />
oddziałują na siebie. Wysoka temperatura<br />
przyspiesza parowanie wody. Ujemna temperatura<br />
powoduje jej zamarzanie, w wyniku<br />
czego powstaje lód, który rozsadza<br />
twarde skały. Okruchy skalne pod wpływem<br />
wody i temperatury z czasem zamieniają<br />
się w piasek.<br />
ZAPAMIĘTAJ<br />
●●Środowisko lądowe różni się od wodnego<br />
wartościami wielu czynników, m.in.<br />
ilością dostępnej wody, gęstością, ilością<br />
tlenu i dwutlenku węgla, zakresem zmian<br />
wartości temperatury, ilością docierającego<br />
światła słonecznego.<br />
●●Czynniki abiotyczne, które w dużym<br />
stopniu wpływają na organizmy, to:<br />
światło, temperatura otoczenia, wilgotność<br />
(dostępność wody), tlen, dwutlenek węgla,<br />
a także dwutlenek siarki (SO 2<br />
).<br />
●●Zróżnicowanie warunków życia w wodzie<br />
i na lądzie sprawia, że oba środowiska<br />
zamieszkują organizmy odpowiednio<br />
przystosowane pod względem budowy<br />
i czynności życiowych.<br />
●●Czynniki abiotyczne i biotyczne oddziałują<br />
na siebie nawzajem.<br />
POLECENIA<br />
1. Porównaj środowisko lądowe i wodne pod względem trzech wybranych czynników abiotycznych.<br />
2. Wykaż na wybranych przykładach wpływ temperatury na budowę, czynności życiowe i zachowanie<br />
zwierząt.<br />
3. Opisz, w jaki sposób organizmy przystosowały się do warunków panujących w ekosystemach<br />
ubogich w wodę.<br />
4. Wykaż na wybranym przykładzie, że organizmy zmieniają środowisko abiotyczne.<br />
143
Change language