You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dział 3. Podstawy ekologii<br />
Rola drapieżnictwa<br />
Z punktu widzenia przemian ewolucyjnych<br />
drapieżnictwo może odgrywać korzystną<br />
rolę w biocenozach, ponieważ reguluje<br />
liczebność ofiar. Drapieżniki wybierają<br />
z populacji ofiar osobniki najłatwiejsze do<br />
zdobycia – w ten sposób eliminują osobniki<br />
słabe i mniej dostosowane (chore, kalekie,<br />
najstarsze i najmłodsze). Pozwala to<br />
na przeżycie osobników najlepiej dostosowanych<br />
(dobór naturalny) w populacji ofiar<br />
i utrwalenie korzystnych cech.<br />
Zmniejszenie liczebności ofiar osłabia<br />
konkurencję wewnątrzgatunkową między<br />
nimi, dzięki czemu osobniki, które przeżyją,<br />
mają zwiększony dostęp do zasobów<br />
środowiska.<br />
Regulowanie liczebności ofiar umożliwia<br />
przetrwanie innych gatunków o podobnych<br />
wymaganiach pokarmowych czy środowiskowych.<br />
Zapobiega też nadmiernemu<br />
rozrostowi populacji ofiar, który mógłby<br />
zaburzyć równowagę biocenozy.<br />
Warto pamiętać, że relacje drapieżnik-<br />
-ofiara nie są stabilne i mogą ulegać w czasie<br />
przypadkowym wahaniom.<br />
Roślinożerność<br />
Przykładem innej relacji antagonistycznej,<br />
w której jeden organizm zjada drugi,<br />
jest roślinożerność. Roślinożercy żywią się<br />
wyłącznie roślinami. Należy do nich wiele<br />
owadów (np. motyle i ich larwy), niektóre<br />
ślimaki (np. winniczek), część ptaków (np.<br />
ziarnojady, kolibry, papugi) i ssaków (np.<br />
sarny, kozice, świstaki, bobry, słonie).<br />
Roślinożercy rzadko zjadają rośliny<br />
w całości, dlatego większość roślin przeżywa<br />
i może się zregenerować. Zjadanie roślin<br />
lub ich części oraz trawienie jest możliwe<br />
dzięki licznym przystosowaniom w budowie<br />
organizmów roślinożernych.<br />
Ptaki, które żywią się nasionami, mają<br />
charakterystyczną budowę dzioba. Owady<br />
wykorzystują specjalne aparaty gębowe.<br />
Ssaki roślinożerne należące do przeżuwaczy,<br />
np. jelenie, żubry, owce, kozice, mają<br />
czterokomorowe (a nie jednokomorowe jak<br />
u drapieżników) żołądki, w których zachodzi<br />
wieloetapowe trawienie ciężko strawnej<br />
celulozy (składnika ścian komórkowych roślin).<br />
Pokarm z żołądka trafia z powrotem<br />
do jamy gębowej, gdzie jest przeżuwany.<br />
WARTO WIEDZIEĆ<br />
Drapieżne rośliny<br />
Wśród roślin występują także rośliny<br />
owadożerne, np. rosiczka, muchołówka.<br />
Wykształcają one charakterystyczne<br />
liście pułapkowe, wyposażone we włoski<br />
gruczołowe wydzielające lepką ciecz,<br />
do której przyklejają się drobne zwierzęta,<br />
np. owady. Później liście zwijają się<br />
i trawią zdobycz. Rosiczka okrągłolistna<br />
występuje w Polsce, żyje w środowisku<br />
ubogim w sole mineralne, np. na bagnach<br />
i torfowiskach. Jest samożywna,<br />
ale chwyta owady, które są dla niej<br />
źródłem azotu.<br />
Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia)<br />
114
Change language