Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
17. Oddziaływania antagonistyczne. Konkurencja. Pasożytnictwo<br />
Półpasożytnicza jemioła, żyjąca na<br />
drzewach (np. topoli, brzozie), substancje<br />
organiczne wytwarza sama, a wodę z solami<br />
mineralnymi pobiera z tych drzew.<br />
Wśród grzybów również występują gatunki<br />
pasożytujące na roślinach, np. grzyby<br />
rosnące na pniach drzew, potocznie zwane<br />
hubami, lub buławinka czerwona będąca<br />
pasożytem zbóż. Inne gatunki grzybów<br />
pasożytują na zwierzętach, np. drożdżaki<br />
wywołują grzybice u zwierząt, w tym<br />
u człowieka.<br />
Wyścig zbrojeń<br />
Między żywicielem a pasożytem obserwuje<br />
się nieustanny „wyścig zbrojeń”. Z pokolenia<br />
na pokolenie prowadzi on do stopniowych<br />
zmian w obrębie gatunków, co<br />
powoduje zwiększenie szansy przeżycia<br />
najlepiej przystosowanych pasożytów i żywicieli.<br />
Za każdym razem ustala się swoisty<br />
stan równowagi między pasożytem a żywicielem,<br />
polegający na tym, że pasożyt<br />
nie szkodzi zbytnio żywicielowi, a żywiciel<br />
względnie toleruje obecność pasożyta.<br />
ZAPAMIĘTAJ<br />
●●Oddziaływania między gatunkami mogą<br />
być antagonistyczne (niekorzystne), nieantagonistyczne<br />
(korzystne), oraz neutralne.<br />
●●Z relacjami niekorzystnymi mamy do czynienia<br />
wtedy, gdy jeden gatunek ponosi straty<br />
lub traci życie, a drugi na tym zyskuje.<br />
●●Oddziaływaniami antagonistycznymi są:<br />
drapieżnictwo, konkurencja i pasożytnictwo.<br />
●●Konkurencja to relacja antagonistyczna,<br />
występująca między organizmami-konkurentami,<br />
które rywalizują ze sobą o te same,<br />
ograniczone zasoby środowiska.<br />
●●Konkurencja może zachodzić między<br />
osobnikami różnych gatunków (konkurencja<br />
międzygatunkowa) lub między osobnikami<br />
tego samego gatunku (konkurencja<br />
wewnątrzgatunkowa).<br />
●●Konkurencja jest przyczyną selekcji osobników<br />
w populacji. Przeżywają najlepiej<br />
dostosowane osobniki.<br />
●●Pasożytnictwo to typ relacji antagonistycznej,<br />
zachodzącej między dwoma organizmami,<br />
w których jeden gatunek (pasożyt)<br />
żyje kosztem drugiego gatunku (żywiciela).<br />
●●Organizmy pasożytnicze mają liczne przystosowania<br />
do pasożytniczego trybu życia:<br />
m.in. są wyposażone w narządy czepne<br />
(przyssawki, haczyki), wchłaniają pokarm<br />
przez powierzchnię ciała, oddychają beztlenowo,<br />
cechuje je ogromna rozrodczość.<br />
●●Między osobnikami w populacjach antagonistycznych<br />
zachodzi nieustanny „wyścig<br />
zbrojeń” prowadzący do specjalizacji organizmów,<br />
co zwiększa szanse ich przeżycia.<br />
POLECENIA<br />
1. Podaj po dwa przykłady konkurujących ze sobą roślin i zwierząt oraz przykład zasobu środowiska,<br />
o który konkurują.<br />
2. Określ cechy dwóch wybranych gatunków pasożytniczych zwierząt, świadczące o ich przystosowaniu<br />
do pasożytniczego trybu życia.<br />
3. Wymień przykłady dwóch roślin pasożytniczych i opisz przystosowania jednej z nich do<br />
pasożytnictwa.<br />
4. Wyjaśnij, w jaki sposób z perspektywy czasu konkurencja i pasożytnictwo wywierają pozytywny<br />
wpływ na populację.<br />
109
Change language