Forum A+P 08

dhe rendiment as politik, as propagandistik,
as ekonomik. Një “autogol” propagandistik –
ky ishte në atë kohë ndërtimi i Piramidës.
Po kështu, ndërsa përpiqej mesa i vinte
ndoresh për të transformuar diçka nga sistemi
i mëparshëm, grupit politik drejtues të kohës
i duhej të kënaqte edhe pritshmëritë e një
pjese konservatore të shoqërisë, që mendonte
se historia duhej të ndalte menjëherë pasi
u vendos pllaka e fundit e mermerit të
Piramidës.
Nëse ngjarjet e kaluara politike do t’i
quajmë, sikurse bëjnë disa, si “trashëgimi
kulturore e popullit”, atëherë me sinqeritet
dhe ndershmëri duhet të pranojmë se
piramida shenjon pikërisht këtë çast politik
degradues në të gjitha kuptimet e veta dhe
asgjë tjetër. Si simbole, për një brez nostalgjik
apo të traumatizuar në kujtesë, shumë më
tepër vlera sesa ajo kanë hekurudhat që
tashmë janë mbuluar me ferra, hidrocentralet
nga të cilët ende marrim energji elektrike, e
për ata që kanë vuajtur, si simbol i së keqes,
janë shumë më tepër kampet dhe burgjet.
Pasi barazojnë ndërtesën me reliket që
ajo ka mbajtur brenda, përziejnë gjithçka
tjetër. E quajnë “trashëgimi kulturore”.
Por, çfarë kujtese historike përfaqëson
ajo ndërtesë?
Ta shohim me realizëm dhe të mos e
krahasojmë me bunkerin e Hitlerit në Berlin
që disa paskan pasur kohë dhe dëshirë për
t’a vizituar. Të paktën duhet pranuar se aty,
brenda saj, nuk ka ndodhur asnjë ngjarje
historike e shënuar për kombin. Veç ndonjë
puthjeje si të fshehtë që ndonjë vajzë e re i ka
rrëmbyer shpejt e shpejt ndonjë djaloshi, ulur
të dy rreth tavolinave, fshehur pas shtyllave,
në kohën kur gjatë tranzicionit aty gëluan
kafe ku kundërmonin nga larg aroma të
pakëndshme wc-ësh të bllokuara.
Nuk paragjykoj fare kur them se në
piramidë nuk ka ndodhur asnjë ngjarje që
disa mund ta quajnë shpëtimtare apo fatale
për historinë e Shqipërisë. Në këtë kuptim,
shumë më tepër kujtesë historike përmbajnë
orendi fare të thjeshta, një stilograf, një
palë pranga, një palë këpucë, një makinë
shkrimi, disa kocka skeletike të gjetura në
varre të përbashkëta, sesa një bina ku nuk ka
ndodhur asgjë thelbësore, as për mirë e as për
keq, që do të quhej një ngjarje historike për
kombin.
Vetë ndërtesa është me një përmbajtje
simbolike krejt tjetër nga ajo që i dha regjimi
i kohës në atë etapë të fundit të ekzistencës
së tij. Ishte vetëm muze, dhe aspak mauzole.
Ndërkaq vetëm për pak vite. Askund nuk
ngatërrohet përmbajtja e objekteve historike
që “flejnë” në një muze, me muret apo
karabinanë e vetë ndërtesës së muzeut.
Pasi thamë se binaja nuk ka asnjë
peshë politike, apo nuk përfaqëson asnjë vlerë
në trashëgiminë kulturore, fjalën e kemi, që
të mos ngatërrohet ndokush. E prishin për
të bërë një ndërtesë të re Kuvendi, apo nuk
e prishin, dhe e lënë të rrënohet nga koha,
sikurse kanë bërë të gjitha qeveritë deri më
sot, edhe më keq sesa është braktisur, punë e
tyre, por kujtesë historike ajo nuk përmban.
Më kot e politizojnë çështjen. As
piramida nuk ka lidhje me diktaturën sepse
111