Forum A+P 08
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NDËRTIMI PËRMES SHKATËRRIMIT<br />
DHE SHKATËRRIMI<br />
PËRMES NDËRTIMIT<br />
ndërhyrjet “antiqytet”,<br />
kontekstualizmi urban<br />
dhe transformimi evolutiv i kontekstit<br />
Sotir Dhamo<br />
Metropoli e ka këtë forcë të madhe<br />
tërheqëse, që përmes asaj që është<br />
shndërruar mund të mendohet me nostalgji<br />
për atë që ka qënë (I. Calvino). Edhe pse<br />
materiali në vijim ka qenë përgatitur prej<br />
kohësh, mendoj se mund të vlejë si një<br />
guidë teorike për të shqyrtuar disa pista<br />
arsyetimi në lidhje me qëndrimet që mund<br />
të mbajmë në një kontekst të caktuar për<br />
vazhdimësinë e tij, ose “fshirjen” dhe<br />
ndërprerjen e menjëhershme të lidhjeve të<br />
tij me pjesën tjetër të kontekstit fizik dhe<br />
social, apo edhe transformueshmërinë e tij<br />
në kuptimin e evoluimit në një formë tjetër.<br />
Artikulli synon të tregojë se qëndrimet<br />
lidhur me “fshirjen” apo “vazhdimësinë” e<br />
një objektit përfaqësojnë vetëm ekstremet.<br />
Po të çlirohemi nga emocionet e shkaktuara<br />
nga koniunktura të përkohshme do të<br />
kuptojmë se hapësira e të menduarit është<br />
shumë më e thellë dhe mundësi krijuese,<br />
se sa vetëm ekstremet. Artikulli synon të<br />
rikujtoje vetëm disa prej tyre.<br />
Ndërtimi përmes shkatërrimit<br />
Qytetet kurrë nuk marrin formën<br />
përfundimtare, ato nuk ndalen në procesin<br />
e tyre të përshtatjes me format e reja të jetës.<br />
Kjo përshtatje përndahet në të gjitha qelizat<br />
e tij dhe ndeshja / beteja e asaj që vjen me<br />
atë që shkon krijon atë tablo që shohim.<br />
Por në se kemi ndeshje, “luftë”, apo<br />
përshtatje (urbane), kjo varet nga faktorë<br />
të ndryshëm që ekskluzivisht ekzistojnë në<br />
atë qytet. Transformimi i një qyteti nuk<br />
ndodh vetëm duke ndërtuar, por edhe duke<br />
“shkatërruar”. Si dhe sa? Ky është problemi.<br />
Historia e arkitekturës ka pasur qëndrime të<br />
ndryshme në lidhje me këtë çështje.<br />
Të njohura me termin “percements” 1 :<br />
shembje në shkallë të gjerë dhe në vijë të<br />
drejtë për të krijuar rrugë krejtësisht të<br />
reja, u përdorën së pari tek ai që njihet<br />
si “plani i artistëve” për Parisin në vitin<br />
1793. Piktori Jacques-Louis David drejtonte<br />
një komision artistësh revolucionarë.<br />
Kjo lidhej edhe me tendencën franceze<br />
1 Framton, Storia dell’archittetura moderna, Zanichelli,<br />
1993, fq 15, 16.<br />
Sotir Dhamo është arkitekt urbanist me<br />
eksperiencë të gjerë profesionale në fushën<br />
e dizainit dhe planifikimit urban, autor i<br />
disa studimeve që fillojnë nga Instituti i<br />
Arkitekturës dhe Urbanistikës, Ministria e<br />
Punëve Publike dhe Rregullimit të Territorit,<br />
Co-PLAN Instituti për Zhvillimin e Habitatit,<br />
etj. Sotiri është një nga bashkëthemeluesit<br />
dhe drejtuesit e Universitetit POLIS,<br />
Shkolla Ndërkombëtare e Arkitekturës dhe<br />
Politikave të Zhvillimit Urban në Tiranë.<br />
Ai mban gjithashtu gradën “Master” në<br />
Administrimin Publik të fituar në SHBA në<br />
universitetin e Syracuses, NY. Aktualisht<br />
S.Dhamo është edhe lektor i lëndës së<br />
Analizave Urbane në Universitetin POLIS<br />
me fokus të veçantë transformimet dhe<br />
zhvillimet e hapësirës në nivel urban dhe<br />
territorial.<br />
9
Change language