Forum A+P 08

Nisur nga këndvështrimi funksional, projekti parashikon
hyrjen kryesore në shërbim jo vetëm të teatrit, por edhe
të Qendrës së Arteve Vizive. Hyrja kryesore jo vetëm do
të pajiset me shërbimet e duhura si recepsioni, biletaria,
informacioni, gardëroba, por mund të organizohet me mjaft
lehtësi për të ofruar të dyja funksionet njëkohësisht.
Kati Përdhe
Zona e ekspozimit do të ketë edhe një hyrje të dytë, e
cila ndodhet në anën e prapme të ndërtesës. Kjo hyrje
komunikon me shkallët, ashensorët e mediatekës,
bibliotekës dhe zyrat duke lejuar një përdorim tërësisht të
pavarur të Qendrës së Arteve Vizive nga teatri për raste të
nevojshme.
Teatri do të ndërtohet në mënyrë të tillë që të lejojë, me
pak adoptime të sallës, organizime të ndryshme të skenës
duke illuar nga ajo tradicionale, me paraskenë në pjesën e
fundme të sallës, platenë dhe galerinë deri tek ajo tërësisht
moderne, ku skena ndodhet në qendër dhe publiku në dy
anët e saj. Në rastin e organizimit modern të teatrit, ku
skena ndodhet në qendër, pjesa e dedikuar spektatorëve
në kurriz të skenës mund edhe të përdoret për korin apo
orkestrën pas krahëve të aktorëve në koordinim me sallën
tradicionale.
Teatri do të jetë i pajisur me hapësira të mjaftueshme. Ato
lejojnë një lëvizshmëri të sigurt e të lirshme të skenave si
dhe një drejtim më se të thjeshtë të impiantit të dritave me
kulla skenike e paraskenë teknike të sipërme e të poshtme.
Salla do të ketë katër dalje emergjente. Dy prej tyre do të
jenë pranë skenës në drejtim të pjesës së poshtme.
Niveli 1
Pjesa qendrore, poshtë sallës së teatrit, do të përdoret si
depozitë për shkak të mungesës së ndriçimit natyral. Nga
hyrja qendrore do të vendoset bar- kafeteria, që arrihet në
të edhe me shkallë e ashensorë, e cila është e hapur për
sa i përket mjedisit të jashtëm duke lejuar në këtë mënyrë
pavarësinë nga teatri dhe Qendra e Arteve Vizive. Në këtë
anë të ndërtesës do të vendosen salla e seminareve me
rreth 100/120 vende, zona e shërbimeve dhe hapësira për
drejtorinë qendrore.
Zonat e ndryshme do të ndriçohen në mënyrë natyrale si
pasojë e uljes së nivelit të terrenit përreth deri në atë masë
sa të lejojë hapjen e dritareve. Në anën e majtë të ndërtesës
do të ngrihen atelietë si dhe vendet për futjen e materialeve
jo vetëm për teatrin, por edhe për Qendrën e Arteve Vizive.
Qenia pranë njëri-tjetrit e këtyre dy funksioneve krijon
mundësinë e bashkëveprimit operativ dhe krijues midis
studiove që i përkasin arteve vizive dhe aktiviteteve të
predispozuara të skenograisë teatrale. Në të tilla kushte
shfrytëzohet në maksimum mundësia për të shprehur vlerat
artistike në nivelin më të lartë.
Pjesa tjetër e katit nëntokë do të jetë në shërbim të aktorëve
dhe drejtorisë së teatrit me shërbimet e nevojshme, dhomat
e aktorëve, zonat për trukun, rrobaqepësia, dhoma e
veshjes dhe gjithçka e duhur për një funksionim sa më të
mirë të aktivitetit teatral.
Kati i parë dhe katet e sipërme
Në katin e parë është parashikuar ngritja e bibliotekës dhe
e mediatekës, kurse dy katet e sipërme mund të përdoren
për zyra, aktivitete përgatitore e ndihmëse për teatrin dhe
qendrën e arteve vizive. Hyrja në këto ambiente bëhet
në mënyrë direkte nga shkallë të vendosura në pjesën e
prapme të ndërtesës si dhe nga një bllok i ri ashensorësh
që të çojnë në një holl të dytë.
Ana teknike
Nga ana teknike projekti ka si qëllim rishfrytëzimin e
strukturës ekzistuese në mënyrë sa më racionale nëpërmjet
eliminimit të elementëve teknologjikë dhe arkitektonikë
të dalë jashtë përdorimit dhe realizimit të një objekti të
qëndrueshëm, mirëmbajtja e të cilit të realizohet me
shpenzime të ulta.
Për uljen e konsumit të energjisë parashikohet përmirësimi
i karakteristikave izoluese të veshjeve, kuizimi i ekspozimit
direkt të sipërfaqeve të xhamta dhe adoptimit të impianteve
të përshtatshme me synimin e uljes së konsumit elektrik e
termik të objektit.
Në mënyrë të veçantë, zgjedhja arkitektonike e propozuar
parashikon eliminim e vetratave ekzistuese që janë të
ekspozuara ndaj diellit dhe shiut, të cilat përfaqësojnë
(pavarësisht nga zgjidhja teknike e propozuar për instalimet)
një pikë kritike jo vetëm për mbrojten nga depërtimi i ujit, por
edhe ruajtjen e energjisë diellore.
Prerjet e aplikuara në fasadat e pjerrëta, përveç se sigurojnë
mundësinë e një ndriçimi të përshtatshëm në mjediset e
brendshme, lejojnë përdorimin e fasadave vertikale me
xham për mbrojtje nga rënia e shiut nëpërmjet disnivelit të
mbulesës së sipërme metalike.
Për një kontroll maksimal të ndriçimit natyral në mjediset
e brendshme, vetrata të tilla pajisen me tenda që lejojnë
depërtimin ose bllokimin e dritës. E njëjta zgjidhje mund
të përdoret edhe në pjesën e prapme të ndërtesës për të
siguruar një ndriçim maksimal në mjediset e brendshme
duke evituar edhe në këtë rast instalimin e vetratave të
pjerrëta. Mbulimi i ri do të jetë i tipit i ajrosur, i realizuar
nëpërmjet një veshjeje metalike, initura zink-titan e
mbështetur nga një strukturë e lehtë metalike e zinkuar,
iksuar në strukturën prej betonarmeje ekzistuese.
Vetratat ekzistuese do të hiqen plotësisht. Zonat e fshehura
të fasadës aktuale, pas heqjes së veshjes me material guri,
bëhen të padepërtueshme nga uji dhe izolohen nëpërmjet
një shtresë me përbërje vetro cellulare. Ndërhyrjet për
ndryshimin e strukturës ekzistuese konsistojnë vetëm në
eliminimin e disa soletave të brendshme për t’i dhënë një
zgjidhje optimale niveleve të hyrjes në platenë e teatrit
si dhe në eliminimin e dy shtyllave të pjerrëta në anën e
hyrjes duke bërë të mundshme, në këtë mënyrë, realizimin
e një objekti më të hapur ndaj mjedisit të jashtëm. Sfera
që përmban teatrin e ri do të realizohet me një strukturë
mbajtëse hapësinore me material çeliku, në të cilën
mbështeten shtresa izoluese me material allçie të riveshura
nga materiale fonoassorbuese. Karakteristikat e tyre
sigurojnë një izolim të përsosur midis sallës dhe mjedisit
rrethues.
Përdorimi i strukturës me material çeliku dhe pjesë
ndarëse të lehta në sferë sigurojë mundësinë e realizimit
të një elementi arkitektonik të rëndësishëm për sa i përket
lehtësisë, anës ekonomike dhe kohës së shkurtër të
ekzekutimit. Finiturat e brendshme dhe instalimet e sistemit
elektrik, mekanik, hidro-sanitar dhe ai kundërzjarrit do të
përtërihen plotësisht.
Salla e teatrit, ku një shpjegim më i hollësishëm jepet në
relacionin akustik, do të ndërtohet me materiale të një
rendimenti akustik nga më të mirat pa komplikime teknike.
Shpenzimet për initurën dhe vënien në skenë do të jenë
mëse të përmbajtshme.
Struktura e hapësirës së sallës paraqitet me një formë të
thjeshtë gjeometrike, por që mishëron një karakter tipik.
Finiturat e propozuara, veshja akustike me MDF e tipit
“Topakustic” për muret, tavanet e ndërtuara me material të
modelueshëm të tipit “Barrisol”, elementet për ndriçimin, do
të krijojnë mundësinë optimale përsa i përket karakteristikës
akustike të sallës me ekuilibrin e duhur ndërmjet sipërfaqeve
fonoassorbuese dhe fonorelektuese. Në këtë mënyrë
salla iton një stil modern dhe me dritë të mjaftueshme pa
patur nevojën e elementeve shtuese, të komplikuara e të
kushtueshme.
Dyshemeja do të vishet me parket, listelet e së cilës janë
shumë të rezistueshme, kolltukët më se komode sigurojnë
stabilitetin akustik të sallës pavarësisht nga vendi që zë,
total apo të pjesshëm. Në rastin e skenës qendrore, me
orkestër apo kor në fund të saj, disa panele akustike që
kanë vetinë e dukjes dhe zhdukjes do të lejojnë ndryshimin
e cilësive akustike të faqes së fundit duke e trasformuar
në një mur përthithës apo relektues për t’i dhënë kështu
zgjidhjen optimale për sa i përket cilësive akustike të këtij
ambienti.
Nga ana arkitektonike mjedisi për Qendrën e Arteve Vizive
përreth teatrit do të karakterizohet nga sipërfaqja e jashme e
sferës që përmban teatrin, e cila nëpërmjet vetratave mund
të shikohet nga çdo anë jo vetëm nga mjedisi i brendshëm,
por edhe nga ai i jashtëm, në veçanti në orët e mbrëmjes,
kur jeta e teatrit është në maksimum.
Finitura e pjesës së jashtme të sferës së teatrit do të bëhet
me ngjyrë, me pastë, me shpatull e tipit “OIKOS”, e cila do
t’i japë sipërfaqes një ngjyrë gri perle gjysmë për gjysmë
të shkëlqyeshme. Kjo karakeristikë lejon krijimin e efekteve
speciale me drita, të cilat rrisin cilësinë artistike dhe kreative
të Qendrës së Arteve Vizive dhe të Teatrit.
Mjediset që i përkasin ekspozimit për Qendrën e Arteve
Vizive do të kenë një natyrë të thjeshtë dhe esenciale për
të lejuar një drejtim, mirëmbajtje dhe organizim sa më të
thjeshtë e të mundshëm. Dyshemeja e zonës rreth sferës
qendrore do të bëhet me material gres të emaluar porcelani
me një nivel rezistence të lartë. Mjedisi do të organizohet
dhe do të ndahet me panela druri në bazë të ezigjencave.
Zgjedhja e materialeve për mjediset e brendshme dhe të
jashtme siguron raportin optimal për sa i përket çmimit,
cilësisë, thjeshtësisë së mirëmbajtjes duke respektuar
kërkesat e nevojshme për buxhet.
Nga ana akustike, objekti do të rindërtohet në mënyrë totale
duke i dhënë rëndësi të veçantë organizimit të duhur të
hapësirave dhe kursimit të energjisë elektrike.
Për anën e jashtme do të tregohet kujdes në jopërcjellshmërinë
dhe mbrojtjen nga rrezet e diellit të
vetratave dhe veshjeve. Kjo e fundi, sikurse është
përmendur edhe më parë, karakterizohet nga një shtresë
që nuk lejon përcjellshmërinë dhe të tipit të ajrosur për të
krijuar kështu një mbrojte sa më të mirë termike të objektit.
Instalimet e sistemit të ajrit të kondicionuar do të bëhen
duke pasur parasysh kursim sa më të lartë, në mënyrë të
veçantë atë të energjisë elektrike. Për këtë arsye, përveç
sistemit të rikuperimit të ngrohjes dhe konvertitorëve për
një funksionim optimal të centralit ngrohës dhe ftohës,
mund të parashikohet përdorimi një impianti me gaz për
prodhimin e ajrit të ftohtë, i cili përballë një kostoje illestare
lehtësisht më të madhe, bën të mundur në të ardhmen uljen
në mënyrë të ndjeshme të konsumit elektrik të objektit.
Një vëmendje e veçantë do t’i drejtohet mundësisë për të
optimizuar ventilimin natyral të ambienteve.
Për sa i përket energjive të rinovueshme, përveç instalimit
të sistemeve diellore për prodhimin e ujit të ngrohtë,
struktura e ndërtesës dhe tarraca e saj, bën të mundur
edhe parashikimin e një impianti për prodhimin e energjisë
elektrike nëpërmjet sistemeve fotovoltaike, veçanërisht në
ato raste, ku kjo zgjidhje ekologjike mund të mbështetet nga
inancime të mundshme shtesë, që do të jetë në gjendje
të kompensojë me anë të prodhimit të energjisë elektrike
vlerën e lartë të investimit illestar.
Impiantet elektrike do të karakterizohen nga një zgjedhje
e elementeve ndriçues cilësorë me eiçencë të lartë dhe
konsum të ulët. Nga instalimi i sistemeve të menaxhimit
dhe përdorimit të aftë do të garantohet një përdorim korrekt
dhe funksional për të gjitha llojet e përdorimit duke kuizuar
konsumin e panevojshëm (si p.sh. sensorë për praninë
e personave në ambientet e shërbimit, menaxhim të
centralizuar të ndriçimit etj.)
Parashikohet përveç të tjerash dhe një sistem për
rikuperimin e ujërave të reshjeve dhe aty ku është e mundur
edhe e ujërave gri, për t’i ri-integruar në serbatorët e
mbrojtjes nga zjarri dhe për t’i përdorur gjithashtu, edhe për
sistemin ujitës të sipërfaqeve të gjelbërta.
Projekti i ndriçimit
Ndriçimi i jashtëm i godinës duhet të marrë në konsideratë
karakterin e dyishtë të objektit arkitektonik. Ai në vetvete,
është i përftuar nga “shenjat” projektuese të strukturës
aktuale, të cilat rivlerësohen nga përdorimi dhe aplikimi
i “velave” metalike të ndriçuara me projektues drite të
përqëndruar, të pajisura me burime joduresh metalike
me ngjyrë të ftohtë dhe që nënvizojnë elementet e
sipërpërmendur me një rreze drite të prerë; po ashtu, është i
kompozuar edhe nga volumi qendror gjysmë-sferik, pjesë e
ndërhyrjes së re projektuese, i cili duke përmbajtur shfaqjet
teatrore do të evidentohet nga një ndriçim në retro i kalotës
prej qelqi satinat, falë përdorimit të një serie projektorësh
të vendosur në dysheme e të pajisur me burime joduresh
metalike, të cilat sipas mundësisë dhe nevojës do të mund
të ndriçojnë vetratat dhe ambientin si me dritë të bardhë,
ashtu edhe me dritë me ngjyrë nëpërmjet iltrave të
përshtatshëm, pra një lloj lanterne, e cila tërheq vëmendjen
e kalimtarit në rast shfaqjesh dhe programesh në mbrëmje.
Përbrenda dhe në qendër të kompleksit, gjen vendndodhje
salla e shfaqjeve, e cila mendohet të jetë e ndërtuar me
një seri tavanesh të varura, në plastikë polimerike të
tërhequr me nxehtësi dhe me ngjyrë opake të bardhë, të
cilat kompozojnë sipërfaqe të valëzuara duke ripërcjellë
njëfarësoj sipërfaqen e harkuar të tavanit të mësipërm. Këto
sipërfaqe ndriçohen në retro me anën e një sistemi RGB
të përbërë nga burime lineare drite luoreshente, të cilat
mundësojnë vizatimin e një numri të pafundëm formash
dhe koniguracionesh ndriçuese të ambientit. Poshtë
këtyre të fundit do të mund të varen, nga sipër, elemente
në formë reje, të përbëra nga po i njëjti material polimer i
lartpërmendur, që nuk lejon pamjen e llampave të ndriçimit,
por i përshkueshëm nga rrezet e dritës dhe që krijon
njëfarësoj vendin e iksimit dhe të fshehjes së burimeve
luoreshente si dhe një lloj ekrani relektues, ku drejtohen
disa nga projektorët e fshehur në gropën e skenës. Të dyja
rastet do të shërbejnë për ndriçimin e tërthortë të sallës
së teatrit. Në pjesën e ngritur të shkallëve, për shenjimin
e kalimit, do të vendosen ndriçues kalim-shenjues me led
ngjyrë blu.
55