Forum A+P 08
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Debate në Arkitekturë<br />
118<br />
ABSTRAKT<br />
Ndërhyrjet rrënjësore në “zemër të<br />
qytetit historik” janë të vështira.<br />
shtë e rëndësishme të bëjmë<br />
kujdes të mos cenohet kujtesa e<br />
qytetit, rrënjet e tij, historia; duhet<br />
respektuar trashëgimia në kuptimin<br />
e përgjithshëm ( trashëgimia<br />
sociale dhe njerëzore, monumentale<br />
dhe arkitektonike, estetike dhe<br />
kulturore).<br />
Kjo do thotë se nuk mund të na<br />
kënaqë vetëm mbushja e hapësirave<br />
boshe (me vepra fryte të fantazisë<br />
personale te arkitektit-artist),<br />
por duhet të krijojmë arkitektura<br />
harmonike, të integruara dhe<br />
ndërlidhura me kontekstin që i<br />
rrethon.<br />
Rasti i medinës së Tripolit është<br />
rasti i një ndërhyrjeje projektuese<br />
delikate në boshllëqet e formuara<br />
në brendësi të qendrës historike.<br />
Projekti i propozuar synon të rikrijojë<br />
atmosferën e humbur të medinës (<br />
pasojë e braktisjes, shembjes dhe<br />
mosmirëmbajtjes), për ta rikthyer<br />
atë në një qendër te rëndësishme të<br />
Tripolit bashkëkohor .<br />
Shtëpitë tipike të Tripolit të ndërtuara nga<br />
shek. XVII në shek. XIX janë të organizuara<br />
rreth një oborri qendror, me formë gati<br />
kuadratike, me portikë karakteristik, te rëndë<br />
dhe të plotë në bazament, dhe të lehtë në<br />
katet e sipërme. Përreth oborrit organizohen<br />
dhomat në një ose disa nivele dhe hyrja<br />
kryesore për në banesë bëhet gjithmonë<br />
nga oborri i brendshëm dhe jo në mënyrë të<br />
drejtpërdrejtë nga rruga.<br />
Drejtimet e akseve kryesore,<br />
qyteti Romak<br />
Arkitektura e shtëpisë arabe, përmes<br />
vendosjes së qartë të ambienteve, dekorit me<br />
shije, kontrastit elegant të strukturave murore<br />
të katit përdhes dhe elementeve të lehta prej<br />
druri të kateve të sipërme, krijon një identitet<br />
të fortë në qytetin arabo-islamik, ku tashmë<br />
ndërtimet romake janë zhdukur plotësisht.<br />
Nga pikëpamja e organizimit të<br />
funksioneve publike, qytetet arabe e<br />
humbasin kompleksitetin e qytetit grek<br />
dhe romak; nuk gjejmë në to fore, bazilika,<br />
stadiume, gjimnaze, teatro dhe amfiteatro,<br />
po vetëm banesa private dhe dy tipologji<br />
ndërtesash publike: xhamitë për kultin fetar<br />
dhe hamamet për mirëqënien e trupit.<br />
Xhamia është ndërtesa kryesore e kultit<br />
të fesë islame. Ajo, përvec funksionit fetar ka<br />
edhe funksion politik e social: në fakt xhamia<br />
përbën edhe qendrën e një sërë funksioneve<br />
publike, si gjykatë, shkollë, sallë asambleje<br />
etj. Shpesh në ambientet që i bashkëngjiten<br />
Medinës gjejmë madje edhe biblioteka e<br />
spitale.<br />
Në qytetet arabe nuk ekziston sheshi (<br />
thamë që të vetmet boshllëqe në strukturën<br />
urbane të medinës janë rrugët e ngushta dhe<br />
oborret e brendshme) dhe xhamia luan rolin<br />
Qyteti Romak, rruget<br />
e një ndërtese kolektive për socializim.<br />
Xhamia nuk i ngjan tempullit pagan (<br />
objekt i mbyllur për njerëzit, që shihet nga<br />
jashtë), dhe as kishave kristiane ( ku të gjithë<br />
besimtarët marrin pjesë në ceremoninë<br />
kolektive). Ato janë salla të mëdha me<br />
kolonata ku secili besimtar apo grup<br />
besimtaresh gjen një vend të caktuar. Kjo<br />
është një karakteristikë e xhamive në Libi,<br />
pasi në tipologjinë tradicionale salla nuk<br />
është ipostile.<br />
Xhamitë më të mëdha të Tripolit që<br />
reflektojnë më së miri ketë karakteristikë<br />
janë Xhamia Karamali dhe Xhamia Gurgi në<br />
pjesën jugore të Medinës.<br />
Strukturat tipike të qytetit arab janë<br />
ato tregtare: suk-et që zgjaten në një apo
Change language