Forum A+P 08
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Debate në Arkitekturë<br />
120<br />
në Planin Rregullues të Tripolit të vitit 1912<br />
. Italianët përqendrohen në ndërtimin e<br />
qytetit të ri përtej mureve dhe lënë thuajse të<br />
paprekur Medinën.<br />
Ndërhyrjet e vetme në Medinë, kanë të<br />
bëjnë me rilevimin dhe katalogimin e xhamive<br />
, kishës, sinagogës, zbulimin e harkut të Mark<br />
Aurelit deri në kuotën arkeologjike të qytetit<br />
antik, zgjerimin për arsye higjienike të rrugës<br />
që lidh Portën e Re me Portën e Detit.<br />
Ky qëndrim shpreh një strategji të prerë<br />
projektuese që kërkon ta izolojë popullsinë<br />
vendëse brenda Medinës për të evituar<br />
përzierjen me qytetin e ri , të ndërtuar<br />
apostafat për italianët.<br />
Plani rregullues i vitit 1914 konfirmon<br />
të njëjtat zgjedhje projektuese ku i vetmi<br />
ndryshim është prishja e mureve dhe<br />
shumimi i hyrjeve në qytet.<br />
Tema urbane më domethënese e Planit<br />
Rregullues të vitit 1914 është transformimi i<br />
hapësirës së paformës pranë portës Bab Elmenscia,<br />
në jug të Medinës. Transformimi<br />
nis me ndërtimin e Bashkisë dhe teatrit<br />
Miramare, dhe vazhdon me ndërtesat me<br />
vulë racional-fashiste “ Banco di Roma “<br />
dhe “Institutit Kombëtar të Sigurimeve”,<br />
të cilat përcaktojnë edhe kufirin e sheshit<br />
Italia. Sheshi i ri kthehet kështu në hapësirën<br />
qendrore publike të qytetit në dalje të<br />
Medinës dhe kështjellës (duke qenë se<br />
Medina nuk kishte sheshe), pikë takimi<br />
dhe ndalesë të detyruar për ata që vijnë nga<br />
rrugët më të rëndësishme: Rruga Sicilia që<br />
lidh stacionin hekurudhor në lindje, Rruga<br />
Vittorio Emanuele III që të çon tek sheshi i<br />
Katedrales dhe Shëtitorja Volpi (vaterfronti i<br />
ri ku ndodhen hotelet më në zë).<br />
Periudha koloniale shënoi një lulëzim<br />
dhe një zmadhim të dimensioneve të qytetit,<br />
por njëkohësisht edhe një shkëputje të raportit<br />
me Medinën. Medina edhe pse tashmë e<br />
zhveshur pjesërisht nga muret rrethuese, nuk<br />
arriti të integrohej në procesin e zhvillimit të<br />
qytetit kolonial. Kufiri ndarës ekziston ende<br />
ndërmjet Medinës dhe qytetit bashkëkohor,<br />
dhe një nga shkaqet është ndërtimi i një<br />
infrastrukture rrugore të pakapërcyeshme në<br />
shërbim të portit ( tashmë i zmadhuar sipas<br />
porosisë së planit italian të vitit 1914).<br />
Patologjitë aktuale<br />
Transformimet më të fundit të Medinës<br />
mund t’i permbledhim në dy arsye kryesore:<br />
dinamikat esogjene ( probleme që lidhen<br />
me raportet ndërmjet trupit të Medinës<br />
dhe qytetit bashkëkohor) dhe endogjene<br />
( problemeve të lidhura drejtpërdrejt me<br />
kushtet e banimit në Medinë ).<br />
Sot Medina perceptohet si pjesë e<br />
veçuar nga qyteti. Ndërsa ndërtesat kryesore<br />
përfaqësuese të institucioneve kolektive<br />
islamike ( xhami, medrese, hamam, funduk)<br />
të ndërthurura me rrjetën e gjallë të kalimeve<br />
të mbuluara të suq-eve, përbëjnë akoma një<br />
zonë tërheqëse për popullsinë urbane, pjesa<br />
më e madhe e lagjeve të banimit dhe mbi të<br />
gjitha lagjet periferike pranë mureve janë në<br />
kushte të rënda degradimi nga pasojat sociale,<br />
ekonomike e strukturore. Në veçanti lagjja<br />
e hebrenjve, e artikuluar rreth sinagogës,<br />
zona në kontakt me portin, skajet pranë<br />
mureve antike të shembura nga italianët në<br />
periudhën koloniale, paraqesin hapësira<br />
të mëdha boshe si pasojë e shembjes së<br />
ndërtesave, ndërhyrjeve të papajtueshme dhe<br />
një braktisjeje në masë nga ana e banorëve<br />
vendës.<br />
Më pas ngulja në struktura të tilla e<br />
popullsisë së imigruar nga zona të thella të
Change language