Forum A+P 08
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
formën. Prandaj tek ne kanë arritur mijëra<br />
gjëra. Një nga shqetësimet kryesore të<br />
shkencës dhe filozofisë duhet të jetë mënyra<br />
se si të zbulojë origjinën e shkakut të parë ...<br />
(Seria 11, Durrësi: mbijetesa në kushtet<br />
ekstreme dhe erozioni gradual)<br />
Meqenëse kjo temë është trajtuar në<br />
mënyrë specifike dhe gjerësisht në artikullin<br />
e <strong>Forum</strong> <strong>A+P</strong> 5: “Qyteti dhe dialektika e<br />
vetëkrijimit”, këtu po mjaftohem vetëm me<br />
përkujtesën e kësaj alternative si një qasje<br />
e rëndësishme në vendimmarrjen ndaj<br />
kontekstit.<br />
Evolucion i formës dhe i kontekstit: tërësi<br />
unike ... nuk ka më as të vjetër, as të re dhe as<br />
kontrast figurë sfond<br />
Në këtë kuptim, po ta shtyjmë edhe pak<br />
më tej mendimin, mund të flasim jo vetëm<br />
për vazhdimësi të formës dhe ndryshim të<br />
funksioneve, por edhe për transformim të<br />
një forme bazë në kuptimin e evolucionit të<br />
formës. Forma bazë mund të konsiderohet<br />
si një nga shtresëzimet e territorit që<br />
mund të pasuronte më tej domethëniet e<br />
tij, jo detyrimisht vetëm përmes zhdukjes<br />
apo përmes ruajtjes, por “mirëpritjes” së<br />
proceseve transformuese, të cilat do të<br />
rezultonin në një situatë të transformuar /<br />
evoluar në krahasim me atë të mëparshmen.<br />
Kjo do të çonte edhe në një kuptim<br />
krejtësisht të ri të “objektit” të parë dhe në<br />
raporte të ndryshuara me kontekstin, apo<br />
në një kontekst krejtësisht të ri. Ky koncept,<br />
që merr parasysh evolucionin është një<br />
koncept krejtësisht i ndryshëm nga ai i<br />
“tabula rasës” së modernistëve që krijonte<br />
“zona të izoluara”, në të cilat kontrasti<br />
“figurë-sfond” midis ndërtesave dhe tokës<br />
i bazuar në principe funksionaliste dhe<br />
ahistorike, krijonte mosvazhdimësinë /<br />
“ndërprerjen” me pjesën tjetër të qytetit.<br />
G. Deleuze në punimet e tij flet<br />
për konceptin e “ndryshueshmërisë” /<br />
transformueshmërisë (becoming) të kuptuar<br />
si kombinimi i procesit të diagnostikimit<br />
dhe krijimit. Transformueshmërinë ai e<br />
lidh me konceptin e të qënit/egzistencës 13<br />
dhe kjo është një alternativë e konceptit,<br />
sipas të cilit, format kanë raporte fikse<br />
midis tyre. Ai sjell konceptin e filozofisë<br />
së ndryshueshmërisë, si thelbi i realitetit<br />
i cili është gjithmonë në fluks. Kështu,<br />
tipari kryesor i mjedisit do të ishte procesi<br />
i të ndryshuarit. Në këtë kontekst ai flet<br />
edhe për ndryshueshmëri kreative (kreative<br />
becoming), e cila kombinon komponentin<br />
pasiv të ndryshueshmërisë që është<br />
gjithmonë prezent nga procesi i përhershëm<br />
i ndryshueshmërisë me komponentin aktiv<br />
të procesit të jetësuar nga njeriu. Ky është<br />
edhe rasti kur një arkitekt ndikon mbi këtë<br />
“ndryshueshmëri të vendit” konkret.<br />
Këto ide të Deleuzes në arkitekturë<br />
që kanë të bëjnë me raportet figurë -<br />
sfond (ky i fundit i kuptuar si ndëveprimi<br />
midis kontekstit hapësinor të ndërtesave:<br />
linjave të komunikimit, levizjeve, hyrjeve,<br />
hapësirave dhe kufizimeve; dhe të vetë<br />
ndërtesave), janë krejt të ndryshme jo<br />
vetëm nga ato të modernistëve, por<br />
edhe nga ato të kontekstualizmit figurësfond<br />
të postmodernistëve. Nëse këta të<br />
fundit vendosin më shumë theksin tek<br />
vazhdimësia uniforme historike, koncepti<br />
i Deleuzes i provuar edhe nga Esenmani<br />
vendos theksin tek evolucioni i kontekstit<br />
/ transformueshmëria. Sipas konceptit të<br />
13 James Williams: Deleuze’s Ontology and Creativity:<br />
Bacoming in Architecture (Pli 9 (2000),<br />
200-19).<br />
31
Change language