23.06.2013 Views

Chartes de communes et d'affranchissements en Bourgogne

Chartes de communes et d'affranchissements en Bourgogne

Chartes de communes et d'affranchissements en Bourgogne

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

- 12 -<br />

tlominii siiit in villa Divionis, secundum consu<strong>et</strong>udines <strong>et</strong> usagiiirn patris mei<br />

el pre<strong>de</strong>cessorum meorum (1), sine hominibus domini Salii (2).<br />

36. Monefam vero mcani Divionis, non possnm fortiorcm Cacero quam ad<br />

legem V dcnariorum (3).<br />

37. Pr<strong>et</strong>erea ad p<strong>et</strong>itionem nieam Philipus rex Francie liane communiam<br />

maniit<strong>en</strong><strong>en</strong>dam promisit; ila qiiod si ab inslilulis hiijiis communie ego lesilirem<br />

era<strong>en</strong>dari communie facicf, red<strong>de</strong>ndo capitale secundum judicium curie sue,<br />

infra XL dies, ex quo clan.or ad eum in<strong>de</strong> pervcnerit.<br />

38. Archiepiscopus quo([ue Lngdnn<strong>en</strong>sis. Educnsis. Lingon<strong>en</strong>sis, Cabilo-<br />

Tionsis episcopi, ad p<strong>et</strong>itionem meam liane communiam manut<strong>en</strong><strong>en</strong>dam promi-<br />

sernnt; taliter quod si ego vel alius pro me <strong>de</strong> quo posse habeam. instituta<br />

communie que in pres<strong>en</strong>ti karta contin<strong>en</strong>tur infregerit, ex quo in<strong>de</strong> ad eos clamor<br />

perv<strong>en</strong>eiil ;<br />

ipsaqueinfractioperMajorem communie, vel per aliumlocoMajoris, si<br />

Major secure ire non poterit <strong>et</strong> per duos alios <strong>de</strong> juratis communie, quos Major<br />

iuram<strong>en</strong>lo firmaverit esse légitimes fuerit comprobata. Archiepiscopus <strong>et</strong> epis-<br />

copi, ul ipsam infractionem red<strong>de</strong>ndo capitale em<strong>en</strong><strong>de</strong>m, per se vel per nuncios<br />

suos inl'ra regnum Francie me submonebunt. Si vero post subraonitiouem factam,<br />

ipsam infractionem infra XllI! dies communie non em<strong>en</strong>davero, totam terrara<br />

interdicto suppon<strong>en</strong>t, prêter Divionem <strong>et</strong> usque ad <strong>de</strong>terminatam satisfactionem<br />

faci<strong>en</strong>t observari.<br />

39. Et sci<strong>en</strong>dum quod ego Dux. vel lilii mei. vel uxor mea commeudatos, vel<br />

hominem talliabilem infra Divionem, vel infra banleucam habere non pos-<br />

sumus (4).<br />

(1) Celle faculté précieuse dont le Duc se <strong>de</strong>ssaisissait <strong>en</strong> faveur <strong>de</strong> la commune^ après <strong>en</strong> avoir déjà gratifié<br />

la Sainte-Chapelle , s'appelait Taltraict {attraclus). Elle donnait aux habilants le pouvoir d'adm<strong>et</strong>tre <strong>et</strong> <strong>de</strong><br />

recevoir parmi eux tout étranger qui v<strong>en</strong>ait chercher dans leurs murs un refuge d'autant plus assuré contre<br />

l'oppression, que le droit <strong>de</strong> poursuite du maître qu'il fuyait, s'arrêtait aux limites <strong>de</strong> la commuue. C<strong>et</strong>te<br />

immunité eut une influ<strong>en</strong>ce si considérable sur la population <strong>de</strong>s <strong>communes</strong>, que la féodalité s'eu alarma <strong>et</strong><br />

contraignit le Duc, sinon à supj'rimer ce droit, du moins à eu restreindre l'exercice dans <strong>de</strong>s limites qui. si<br />

elles ral<strong>en</strong>tir<strong>en</strong>t ratîranchissem<strong>en</strong>t <strong>de</strong>s campagnes, eur<strong>en</strong>t néanmoins l'avantage d'améliorer la condition <strong>de</strong>s<br />

hommes u <strong>de</strong> poêlé » <strong>et</strong> <strong>de</strong> régulariser les conditions <strong>de</strong> leur affranchissem<strong>en</strong>t. Voir dans Bouhier, Coutume<br />

<strong>de</strong> Bnurr/ogiie, art. 9; Comm<strong>en</strong>t le iiiain-morlnhle xe }ieut affranchir, \, \1 ; Anri<strong>en</strong>nef cmilunie^ du duché <strong>de</strong><br />

<strong>Bourgogne</strong>, litre XII; Des hommes' taillables. serfs <strong>et</strong> main-morlalj/es, art. 115, 116 el 140; id., p. U9, 150, 151;<br />

Monographie du château <strong>de</strong> Valant. \tw J. r.arnier; tome Ul (if> Mémoires <strong>de</strong> In Commission <strong>de</strong>s Antiquités<br />

<strong>de</strong> la Côte-d'Or.<br />

(2) De Saulx.<br />

(3) La monnaie <strong>de</strong> Dijon était plus faible <strong>de</strong> moitié que celle <strong>de</strong> Paris. Une charte <strong>de</strong> Guillaume, évêque <strong>de</strong><br />

Chalon, <strong>de</strong> l'année llf'.V, insérée dans les preuves du Gallia christinnu. IX, cor. 252, el une autre <strong>de</strong> 1257,<br />

publiée p. 352 du Çartnlaire <strong>de</strong> l'église d'Aulun, port<strong>en</strong>t que <strong>de</strong>ux sols dijonnais équivalai<strong>en</strong>t à un sol parisis.<br />

Le duc Hugues avait fait une semblable promesse à l'abbé <strong>de</strong> Saint-Bénigne <strong>et</strong> à l'évéque <strong>de</strong> Langres.<br />

(4) Ou <strong>en</strong>t<strong>en</strong>d par ce mol <strong>de</strong>s hommes francs qui vivai<strong>en</strong>t sous la prolei-tion d'un seigneur, <strong>en</strong>vers lequel<br />

ils étai<strong>en</strong>t t<strong>en</strong>us seulem<strong>en</strong>t à l'acquit d'une certaine prestation; tandis que par opposition la qualification<br />

d'homme taillable s'aiipliquait à tout homme ci'gagé dans les li<strong>en</strong>s <strong>de</strong>là servitu<strong>de</strong>.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!