Irakurketa-idazketaren lorpen- prozesua paradigma ... - Euskara

aurrean izen horietatik silabak hartzen joan eta alboan izen berriak
osatu . Geroago aipatuko denez, Lazkaoko ikastolan oso sarritan egin
duten jolas-modua .
Jolas berdina egin daiteke hurrengo pauso batetan : izen propio
batzu begi bistan jarri eta haietatik ea nork osatu irakasleak esaten
duen izen berria . Bi-hiru silabako izenak izan beharko lukete ; inolaz
ere ez luzeagoak . Eta izen gutxirekin ; eragin modura soilik! Idazketari
buruzko bere ezagupen-eskemak horretaraino garatuak dituenak au-
rrera-urratsak eman ahal ditzan aukera bat eskaintzeko asmo eta
helburu hutsez .
Horrelako giroak eta inguruek haurra bere ezagupen-garapenean
aurrera-urratsak emateko aukeran jartzen du, batez ere ezagupen-
-gatazkak sortzeko baldintzak jartzen direlako .
Hipotesi-silabikoaren aldian edo mailan dabilen haurrak hipotesi
fonetikora iragateko aukerak izango ditu, silabak hizki bat baino
gehiagoz osaturik daudela askotan -maizenik- sumatuko bait du .
Begibistan jartzen zaion materialak hipotesi silabikoaz argitu ezingo
dituen egoerak sortuko dizkio eta beste hipotesiren bat moldatu
beharrean aurkituko da . Badirudi, hurrengo hipotesia fonetikoa izanen
dela, bai FERREIRO eta '1EBEROSKYk (1986, 4 .eta 5 .kap .) eta
FERREIROk (1978,20-53) eta TEBEROSKYk (1984) ; baita BRüGEL-
MANN (1984,32-49), DEHN(1983, 28-31),GUNTHER (1983,3 .kap) eta
beste hainbestek aztertu dituzten haurren berezko idatz materialetatik
ondorioztatu dutenez . Haurrak silabetan hizki bat baino gehaigo ikusiz
silabaren azterketa fonetikoa egitera joko luke . Azterketa fonetiko
honetan ere garapen bat emango litzateke, fonema bakarreko silabe-
tatik hasi -bokal hutsezko silabak-, bi fonemez osatutakoetara iraganez
-kontsonantea + bokala, eta geroago bokala + kontsonantea
eta hortik aurrera era ezberdinetako konbinaketak aurkitzera iritsiz,
DEHNek (1986,101-106) aztertu duenez . Eta berak honako ondorio
didaktiko hau ateratzen du :
1 14