Irakurketa-idazketaren lorpen- prozesua paradigma ... - Euskara

latze" kontzeptuari PIAGETek ematen zion zentzua ematen diogu guk
hemen: ezagupen berriak aurrez moldaturiko ezagupen-eskemetara
moldatzea, alegia .
Hizkuntza mintzatuaren eta hizkuntza idatziaren arteko loturak
aztertu beharko, beraz ; izan ere irakurleak barneraturik duen
hizkuntza mintzatuaren bitartekotasunez asimilatuko bait du irakurritako
hizkuntza idatzitik jasotako mezua, bi hizkuntza-modu horien
arteko loturak aztertzea ezinbestekoa egiten da irakurtzea zer den
modu zehatzagoan ulertzeko .
"Irakurleak hizkuntza idatzian berak mintzatzen duen hizkuntza
aurkitu behar du" dio BETHLEHEMek (1984, 18) .
Aspaldikoa da arazo honetaz DOWNING eta THACKRAY (1974)
pedagogoek adierazi zuten ikuspegia . Jatorrizko argitalpena 1972koa
bada ere, gaztelaniaz 1974an argitaratu zen, "Madurez para la lectura"
izenburuarekin . Hortik jasoko dira hemen hainbat pasarte .
"Laburbilduz, irakurtzea ez da modu bakaneko eginkizun bat, aldatzen
ez dena . Hizkuntza batetik bestera ezberdina da, eta hizkuntza bat
beraren barnean alda daiteke haurraren beharretara egokitzeko" .
(1984,88)
Ezaguna da ingelesek idazteko eta irakurtzeko duten z ailtasuna
eta arazoa . Hitz ezezagun bat entzun eta idatzi behar dutenean laister
egiten dute honako eske hau : How do you spell it? (Hizkiz-hizki
esango didazu mesedez?) Mintzatutik idatzira dagoen bidea eta etena
handia da hizkuntza inglesean . Hortik sortu dira eskolara hasi berrientzat
inglesez arau errezez edo errezagoez, bederen, irakurtzen eta
idazten erakusteko saioak : I .T.A . (Initial Teaching Alphabet) eta
antzekoak .
3 6