Irakurketa-idazketaren lorpen- prozesua paradigma ... - Euskara

2 .3 . IZEN IDATZIEN FUNTZIONALTASUN LUDIKOA
Eskolaurreko haurraren bizigiroaren berezitasunetako bat bere
ludikotasuna da . Zentzu honetan, eta eragiketa-aurreko garapen-
-aldian aurkitzen den haurraren ezagupen-iharduerarako jolasak eta
jolas sinbolikoak duen garrantzia setatsuki azpimarratzen zuen
PIAGETek (1969, 1972) bere lanik osoenetarikoetan, haurrarengan
funtzio-sinbolikoak duen garapenari eskainitakoan eta adimenaren
psikologiari buruzkoan bereziki ._ PIAGETen zentzuan idaztea eta
irakurtzea bere inguruan normaltzat duten haurrek "idaztera eta
irakurtzera" jolasten dute, edo jolas dezakete .
Izenekin modu funtzional batean jolastu ere jolas daiteke,
eginkizunak haurrari gainditu dezakeen nolabaiteko arazoa planteatzen
badio . Adibidez, haur bakoitzak gelara sartzerakoan bere izena
daraman txartela ormatik kendu eta kaxa batean sartu behar badu,
etorri ez diren gelakideen izenak orman jarraituko dute . Izena horietatik
asmatu behar badute haurrek egun horretan nor ez den etorri,
haurrek era ezberdinetako irtenbideak asmatuko dituzte, moldatuko
dituzte -esango luke BRUNERek(1988)- ar azoari irtenbide bat aurkitzeko
. (Diogun, bidenabar, era horretako arazoak plantetzea litzatekeela
biderik egokiena haurrak aurrera egin dezan BRUNER beraren
eritziz) . Horrelatsuko egoeren aurrean laister hasiko dira haurrak izen
idatzien ezaugarritan oinarritzen ikaskideen izenak identifikatzeko :
hasieran eta bukaeran puntuak daramatzala (IÑAKI), hiru A daramatzala
(AMAYA), gurutze T batez amaitzen dela (BEÑAt), biribil O
batez hasten dela (OIER), e.a. Zenbaitetan berezitasun berdinak aurkituko
dituzte izen ezberdinetan : AMAYA, ARANTZA, AINARA, e .a .
Beste irtenbideak aurkituko dituzte orduan : amaren M daramala
batek, edo batek puntuduna daramala eta besteak ez (ARANTZA-
AINARA), edo batek besteak baino hizki gehiago dituela, -luzeagoa
dela- (AMAYA-ARANTZA), e .a . Jolas modu honek, adibidez, izen
idatzien baliogarritasun konkretu bat suma arazten die haurrei, eta
gainera ezagupen-arazoak, gainditzeko errezak diren ezagupen-arazoak
sumatu araziz aldi berean . Gertakari honen garrantziaz
BRÜGELMANNen (1984, 24) zita bat egokia irukitzen zait :
85