Irakurketa-idazketaren lorpen- prozesua paradigma ... - Euskara

"Kana-idazkeraz irakurtzerakoan ez dute arazorik haur japoniarrek,
hizki bat beti berdin ahozkatu behar bait da, idazkera-modu horretan
ez bait dago salbuespenik" .
MAKITAren lan hau Oschio Contzen musika-irakasle japoniarrak
komentatu zidan eta berak bere bi seme-alabekin izan zuen esperientziaren
berri eman ere eman zidan : etxean amarekin japoniarrez eta
aitarekin alemanez egiten dute, eskolaurrean eta eskolan alemanez .
Seme-alabek etxean ikasi zuten irakurtzen : amarekin japoniarrez eta
aitarekin alemanez . Baina erreztasun handiagoz eta lehenago
japonieraz alemanez baino . MAKITAren argumetoaz argitu nahi zuen
OSCHIOk bere seme-alabekin gertaturikoa(1985 Irailaren 9an Alema-
niako Münsterren jasotakoa) . Haurrak Eskolaurre eta Eskola alemanera
zio azen .
GIBSON eta LEVIN (1980,108) ikerlariek ere arazo berdina azpi-
marratzen dute :
"Gure ustez hobe litzateke fonetikoki eta grafikoki adieraz daitekeen
informazio linguistikoaz hitzegitea . Bi era hauek elkar-osatzen dute,
baina ez, hala beharrez, zatikazko korrespondentziaz, elkarlotzeko
arau oso ezberdinez baino . Inglesez, adibidez, hizkuntza mintzatuko
hots bakoitza ez da zeinu grafiko bakar batez ordezkatzen idaztera-
koan. Horregatik korrespondetziak era horretan aurkitu nahiaz ezin
irakurriko da inglesez ."
Inglesez irakurri ahal izateko perzepzio fonetiko az aparte eza-
guera kultural handia -hitzaren jatorria, hitzaren antzinako ahozkera,
e .a .- eta ezagupen morfologikoa ere eskatzen da . Ez norrela
euskaraz , adibidez .
JESUS ALEGRIAk (1985,92)ere arazo berdina aipatzen du :
"Frantsesez ez da nahikoa hitzaren azterketa fonetikoa, ortografia ez
bait da oinarritzen hainbeste azterketa fonetiko horretan -gaztela-
38