Irakurketa-idazketaren lorpen- prozesua paradigma ... - Euskara

idatz daiteke: kontestuak ematen diote esanahia izen idatziari . Ana
'IEBEROSKYren (1984) hitzetan: "izenaren hipotesia" : irudiaren izena
dago zeinu grafikotan emana .
Kontestuaren eta idatzitakoaren arteko erlazio honen interpre-
tapenean, ordea, garapen bat ematen da :
6 .1 . Kontestuz K aldatuz gero, testuaren T interpretazioa ere
aldatu egiten da .
6 .2 . Hasiera batean K eta Tren artean eralzio bat gauzatzen
bada, Tren esanahia finkatu egiten da (denbora baterako behintzat)
eta K aldatuz ere, Tren esanahiak lehenean irauten du .
6 .3 . Tren interpretazioa Kri lotua badago ere, Tren berezitasunak
kontutan hartu behar dira interpretazio hori egiterakoan . (FERREIRO,
1984,4)
Beraz, "izena da hizkietan irakurri behar dena, hau hizki hutsetan
oinarriturik, berez eta derrigorrez, interpretatu beharrik ez badago
ere" (FERREIRO,1982,140) . Lehenago, adibidez, txakurra irakur zitekeen
tokian, ingurunez aldaturik, arraina irakur daiteke izen hori
arrain baten irudiaren ondoan jartzen badugu .
7 . "Kren bitartekotasunik gabe intepretatu behar da T" (FERREI-
RO, 1984, 5) . Hau da, testuan bertan, bere berezitasunetan oinarritu
behar da idatzitakoa interpretatzerakoan, irakurtzerakoan . Esan nahi
da, haurra jabetu dela zeinu idatziek, grafiek funtzio bat dutela, eta
funtzio hori iraunkorra dela, eta horretxegatik kontestuak ez duela
hainbesteko garrantzirik .
GÜNTHERek dionez hementxe emango litzateke irakurketarako
-eta aldi berean baita idazketarako ere- urratsik garrantzitsuena :
haurra grafia esanahikorren bila hasten da : hitz edo izen idatziaren
berezitasunak bilatzen hasten da hitzak edo izenak identifikatu ahal
53