30.09.2013 Views

PDF - Guram Chikovani

PDF - Guram Chikovani

PDF - Guram Chikovani

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

“Zili”. o-s varianti û Zalian xSirad gvxvdeba, gansakuTrebiT,<br />

daxurul marcvalSi: kûhtil “adgili”. o umetesad Cndeba sityvis<br />

TavSi an boloSi. igi faringalebTan mezoblobaSi an a xmovanTan<br />

asimilaciis Sedegad xSirad icvlis tembrs da gadadis a-Si:<br />

moÔmad>maÔmad “muhamedi”, zaraboh>zarabah “daartyes maT mas”.<br />

kad-Si dasturdeba aRmavali da daRmavali difTongebi.<br />

aRmavali difTongebi ya da wa cvlilebebs TiTqmis ar ganicdian.<br />

mag., hamsÝya “mezobeli”, walad “biWi”. daRmavali difTongebi: ay<br />

da aw, rogorc zemoT aRvniSneT, gvaZleven Semdeg grZel xmovnebs:<br />

ay>e da aw>o. mag., nawm>nÝm “Zili”, bayt>bÎt “saxli”. es<br />

xmovnebi, Tavis mxriv ganicdian cvlilebebs: o>å-sa da ê-s. Sdr.:<br />

nom>nåm, nom nêm, bet>biet. amrigad, meoreuli diftongizaciis<br />

Sedegad vRebulobT aRmaval diftongoid ie-s. daRmavali<br />

diftongoidi ei etimologiurad ay diftongisgan momdinareobs:<br />

ilay>ilei “Cemze”.<br />

Tu grZel marcvals mosdevs meore grZeli maxviliani<br />

marcvali, pirveli mokldeba. es wesi farTod aris gavrcelebuli<br />

kad-Si: bÎt/bit×. am SemTxvevaSi grZeli Î>i-s. es movlena sxva<br />

arabuli dialeqtebisTvisac aris damaxasiaTebeli. kad-Si ori<br />

grZeli marcvali sityvaSi TiTqmis ar gvxvdeba. umaxvilo grZeli<br />

marcvali mokldeba, xolo maxviliani inarCunebs sigrZes: gÁlÁ>galÁ<br />

“uTxra mas”. es movlena sityvaTa fonologiur struqturas ar<br />

arRvevs, vinaidan kad-Si xmovanTa sigrZe-simokle fonologiur<br />

opoziciebs ar qmnis. amis damadasturebelia zmnis II da III Temis<br />

mniSvnelobaTa erTi formiT gadmocemis SemTxvevebi. mag., ‘ayyan<br />

1.”daadgina”; 2. “Sexeda”. pirveli mniSvneloba zmnis meore Temisaa,<br />

xolo meore _ mesame Temis. vinaidan Cvens dialeqtSi aRar aris<br />

grZeli da mokle xmovnebis fonologiuri dapirispireba, erTma<br />

formam ‘ayyan SeiTvisa orive Temis mniSvneloba. Sdr. agreTve<br />

‘aâara ”aTi”; aâar an ÷Áâîr áÝrat “Seiqna fexmZime”, “dafexmZimda”.<br />

amrigad, kad-Si warmodgenilia Semdegi xmovani fonemebi:<br />

fonemebi alofonebi<br />

/a/ /À,Â,a,Ã,Å/<br />

/e/ /Í,Î,î/<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!