Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

126 Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg KCE reports vol. 15A
die naar de VIÊs en de patient wordt opgestuurd. Een prijsindex voor alle (hiërarchische)
aggregaten wordt berekend als een gewogen gemiddelde van het prijspeil op het laagste niveau.
De meest aangewezen prijselementen in België zijn de classificaties naar N-code en naar C-code.
Men zou hiernaast, indien beschikbare gegevens daartoe toereikend zijn, prijsindices kunnen
bepalen voor subgroepen zoals ambulante versus gehospitaliseerde zorg. Het laagste niveau van
aggregatie wordt bepaald door de aanwezige detaillering van gegevens en door de analist en
wordt het elementaire aggregaat genoemd. Dit aggregaat vormt de bouwsteen waarmee
hogere prijsaggregaten gevormd worden tot één enkele globale prijsindex volgens een geschikte
indexformule. Eens de elementaire prijzen en hoeveelheden ingezameld zijn op het laagste
transactieniveau (N-code) voor minstens twee tijdspunten (die resulteren in een prijsvector [p 0i,
p Ii] en een hoeveelheidsvector [q 0i, q Ii], i = IM) is het noodzakelijk te overwegen hoe deze
elementaire prijzen en hoeveelheden geaggregeerd dienen te worden naar aggregaten op een
hoger niveau. Dit probleem betreft de definitie van een functionele vorm F(p 0, p I, q 0, q I), wat
neerkomt op het vinden van de meest geschikte methode om een prijsindex samen te stellen.
Volgens de leer van indexgetallen wordt een onderscheid gemaakt tussen 4 theoretische
benaderingen, die elk leiden tot de meest aangewezen keuze voor een specifieke
prijsindexformule. Deze worden weergegeven in de volgende tabel.
Tabel 2. Prijsindex benaderingen
Theoretische benadering Keuze van beste index
Vaste Korf Fisher ideal number index
Test benadering Tornqvist-Theil index
Stochastische benadering Tornqvist-Theil index
Economische benadering Fisher ideal number index or Tornqvist-Theil index
Bron: ILO,2004
Hierbij kan aangetoond worden dat deze laatste twee indices in de praktijk elkaar numeriek
benaderen (Diewert, 1976; Hill, 2002) en beide zogenaamde superlatieve indices vormen.
In navolging van de aggregaatdimensies die Hawkes & Piotrowski (2003) voorstellen, kunnen we
de scope van indices voor de Belgische gezondheidszorg als volgt weergeven:
de tijdsdimensie bedraagt 1 jaar
de ruimtelijke dimensie is het nationale niveau
de productdimensie is de RIZIV-classificiatie naar N-code
de eenheidsdimensie betreft alle actieve zorgverstrekkers die minstens 1 transactie
lieten optekenen voor het betrokken jaar
Met betrekking tot de vergelijking tussen een stelsel met een vaste korf of een aaneenschakeling
van geketende korven, beargumenteert Hill (1993) het gebruik van geketende, symmetrisch
gewogen indices, zo lang prijzen niet bijzonder instabiel oscilleren. Geketende korven bieden het
voordeel dat de afwijking tussen de Laspeyres en Paasche indices verminderd wordt, maar ook
tussen de diverse superlatieve indices (ILO, 2004).
Hoewel de Fisher Ideal Index tot op zekere hoogte aantoonbaar voldoet aan het
circulariteitsaxioma waarbij het gebruik van een vaste of geketende korf leidt tot dezelfde
antwoorden, gaat dit doorgaans enkel op voor relatief beperkte periodes en voor beperkte
wijzigingen in prijzen en hoeveelheden. Op vergelijkbare wijze voldoen ook de Tornqvist en
Walsh indices aan het circulariteitsaxioma voor tijdsreeksen met stabiele trends.