Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

ii Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg KCE reports vol. 15A
Probleemstelling
SAMENVATTING VAN HET RAPPORT
Het is voor de beleidsmakers van groot belang de toekomstige evolutie van de uitgaven
voor gezondheidszorg zo correct mogelijk te voorspellen. Hoewel dit in alle landen
belangrijk is, is het zeker essentieel in een land als België waar gewerkt wordt met een
jaarlijks a priori vastgelegde begrotingsdoelstelling. Voor de evaluatie en de conceptie
van het beleid is het overigens ook noodzakelijk de effecten van concrete maatregelen
zo nauwkeurig mogelijk in te kunnen schatten en in de voorspellingen te integreren.
In België heeft het RIZIV ervaring met korte-termijnvoorspellingen. Hierbij worden de
trends uit het verleden doorgetrokken naar de toekomst met gerichte correcties voor
specifieke beleidsmaatregelen. Er zijn ook, onder meer op het Federaal Planbureau,
modellen beschikbaar voor de projecties op lange termijn, waarbij de klemtoon vooral
ligt op de effecten van de vergrijzing. Er is echter tot nu toe weinig ervaring opgebouwd
met voorspellingen op middellange termijn (twee tot vijf jaar). Vanuit beleidsstandpunt is
dit nochtans een belangrijke vraagstelling. De effecten van specifieke beleidsmaatregelen
en institutionele wijzigingen zullen immers vooral op die termijn moeten worden
geëvalueerd, omdat dan de verschillende gedragseffecten tot uiting zullen zijn gekomen.
Voor dergelijke voorspellingen moet een nieuw instrumentarium worden ontwikkeld.
Enerzijds is deze periode te lang om nog vertrouwen te hebben in mechanische
extrapolaties. Anderzijds echter wijzigen de structurele factoren, zoals de
leeftijdssamenstelling van de bevolking, waarop de lange-termijnmodellen zich vooral
richten, aan een traag tempo en zullen de gevolgen van deze wijzigingen binnen een
periode van twee tot vijf jaar relatief beperkt blijven. Een beter inzicht in de effecten op
middellange termijn zou toelaten enerzijds de korte-termijnvoorspellingen uit te breiden
en beter in te kaderen en anderzijds de lange-termijnvoorspellingen beter te relateren
tot actuele beleidswijzigingen.
Idealiter zou hiervoor een statistisch onderbouwd model moeten worden uitgewerkt.
Een dergelijk model zou overigens niet alleen voor voorspellingen kunnen gebruikt
worden. Het zou vooral ook nuttig zijn voor de simulatie van de effecten van concrete
beleidsmaatregelen, waarbij rekening wordt gehouden met mogelijke gedragseffecten.
Het zou toelaten de verschillende effecten op een consistente wijze te evalueren en de
transparantie van de beleidsdiscussies verhogen.
De uitwerking van een dergelijk model was vanzelfsprekend volledig onmogelijk binnen
de tijdsspanne van één jaar. Dit rapport moet dan ook gezien worden als een eerste
stap. We brengen enkele noodzakelijke bouwstenen aan voor de toekomstige uitbouw
van een dergelijk voorspellingsmodel. We gaan dieper in op de in België beschikbare
gegevens. We geven een inventaris van moeilijkheden en mogelijkheden en schetsen een
mogelijke richting voor de toekomst.
Een eerste hoofdstuk vat de belangrijkste inzichten samen uit de wetenschappelijke
literatuur over de groei van de uitgaven voor gezondheidszorg. Hierbij wordt vooral
gewezen op de interactie tussen leeftijdseffecten en technische vooruitgang. Er wordt
specifiek aandacht besteed aan de methodologische lessen die uit de literatuur kunnen
worden getrokken voor de toepassing in België.