Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

KCE reports vol. 15A Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg 45
rudimentaire maatstaf is voor technologische vooruitgang. In het beste geval is het een maatstaf
voor de technologische evolutie in een specifieke medische sector (therapeutische apparaten zijn
brillen, hoorapparaten, enz.), die niet noodzakelijk gelijke tred houdt met de vooruitgang in
andere sectoren (zoals de behandeling van hart- en vaatziekten, medische beeldvorming, enz.).
Bovendien houdt deze indicator geen rekening met de wetenschappelijke vooruitgang die zich
niet vertaalt in nieuwe technologische investeringen (bijv. in de psychiatrie). De meting kan tot
slot inadequaat zijn: het kan zijn dat het aantal ziekenhuisbedden daalt (met een stijgende
bezettingsgraad), maar dat het uitgavenvolume van apparaten gelijk blijft. In dit geval stijgt de
indicator voor technologische vooruitgang, terwijl deze stijging in werkelijkheid slechts een
rationalisatie van het zorgaanbod weerspiegelt. Het risico op meetfouten blijft bestaan als men
het aantal behandelde gevallen voor een pathologie op de totale bevolking als indicator voor
technologische vooruitgang neemt: een groei kan evenzeer aan de vraag (inkomenseffect, hoger
terugbetalingsbedrag, supplier induced demand ) te wijten zijn als aan het aanbod
(technologische vooruitgang).
Moïse (2003) onderzoekt onder meer de relatie tussen het aantal gezondheidszorgfaciliteiten
(zoals katheterisatie-laboratoria, radiotherapiemachines,) en de gezondheidszorguitgaven per
capita in een aantal OESO-landen en vindt slechts een zwak verband. Andere OESO-gegevens
(van de ÂAgeing-Related DiseasesÊ-studie) suggereren daarentegen een sterke positieve relatie
tussen het gebruik van revascularisatieprocedures (ballondilatatie en bypassoperatie) en de
gezondheidszorguitgaven per capita in enkele OESO-landen.
Een methodologisch zeer verschillende benadering wordt gevolgd door Jones (2002). Deze
auteur vertrekt van een micro-economisch onderbouwd dynamisch algemeen evenwichtsmodel,
waarbij de numerieke waarden van de parameters worden ingevuld op basis van plausibele
waarden uit de literatuur. Het model is opgebouwd rond de volgende veronderstellingen:
Gezondheidsproblemen worden gerangschikt van weinig ernstig tot zeer ernstig,
waarbij de levensverwachting afneemt met de ernst van de aandoening;
De stand van de medische technologie maakt het mogelijk aandoeningen te
behandelen tot een bepaald niveau, met toenemende kosten in functie van de ernst
van de aandoening;
Medische technologische vooruitgang verschuift elke periode de grens van de
behandelbare gevallen. De hoge kosten van de nieuwe technologie veroorzaken een
opwaartse druk op de totale uitgaven. Naarmate de behandeling echter langer bestaat,
wordt ze opnieuw goedkoper, als gevolg van efficiëntere toepassing (schaalvergroting,
leereffecten, ...);
Per constructie zijn de medische kosten het hoogst in het laatste levensjaar, en nemen
ze exponentieel af met toenemende levensverwachting (m.a.w. naarmate een subject
verder van zijn of haar laatste levensjaar verwijderd is);
De medische kosten worden persoonlijk gefinancierd tot ze een bepaalde fractie van
het inkomen bereiken. De kosten boven dit bedrag worden terugbetaald door de
ziekteverzekering, die wordt gefinancierd door een belasting op het inkomen. In de
basisvariant van het model wordt de belastingvoet endogeen bepaald zodat iedereen
de maximale (technologisch mogelijke) behandeling krijgt.
Dit model is, ondanks de sterk vereenvoudigende veronderstellingen die de auteur maakt om het
analytisch beheersbaar te houden, erg interessant. Het combineert het effect van medische
technologische vooruitgang met stijgende levensverwachting en de toenemende kosten in de
laatste levensjaren. Het model is in staat de stylized facts van de historische exponentiële groei
van de medische uitgaven te verklaren (of toch tenminste te reproduceren). Uit de simulaties
blijkt dat deze toename van de kosten in theorie quasi onbeperkt kan blijven doorgaan, tenzij de
maatschappelijke betalingsbereidheid de financiering ervan beperkt.