Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

KCE reports vol. 15A Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg 5
onderhandelingsmacht bij de prijsvorming omdat zij georganiseerd zijn in mutualiteiten
(in de Verenigde Staten vooral sinds de opkomst van de Health Maintenance en
Managed Care Organizations ). Institutionele factoren verschillen sterk van land tot
land en kunnen ook wijzigen over de tijd.
Er bestaat aanzienlijke informatie-asymmetrie tussen verkopers en kopers met
betrekking tot de aard van het verhandelde product (in casu: de toe te passen
behandeling). Dit leidt tot typische principal-agent problemen, waarbij de belangen
van de agent (de zorgverstrekker) niet parallel lopen met die van de principal (de
patiënt). Dergelijke informatie-asymmetrie kan aanleiding geven tot supplier-induced
demand , waarvan het belang in diverse studies wordt benadrukt (zie o.m. Newhouse,
1992).
De sector van de gezondheidszorg wordt gekenmerkt door snelle technologische
vooruitgang. Omwille van de interactie met de overige, reeds aangehaalde, factoren is
het vaak moeilijk de richting en de effecten van deze technische vooruitgang correct
in te schatten.
Een volledige theoretisch verantwoorde modellering van deze verschillende effecten en van hun
effecten op de globale uitgaven voor gezondheidszorg is vooralsnog niet mogelijk. Vooral het
modelleren van de aanbodzijde blijft problematisch. Daarom worden in de meeste macrostudies,
zowel nationaal als internationaal, gereduceerde vorm modellen gebruikt. We gaan nu bondig
in op de variabelen die in deze gereduceerde vorm-schattingen worden opgenomen.
2.2. VERKLARENDE VARIABELEN IN HET MACRO-ECONOMISCHE
ONDERZOEK
Gereduceerde modellen, waarbij de reële uitgaven voor gezondheidszorg rechtstreeks worden
gerelateerd aan de determinanten van de vraag en het aanbod en aan institutionele en
technologische factoren, hebben de volgende algemene structuur:
(1) HE = f (SD, EC, I, SID, T)
waarbij
HE : Uitgaven aan gezondheidszorg ( Health Expenditures ), gewoonlijk
uitgedrukt in reële per capita eenheden, waardoor dus in principe de kwantiteit van
de consumptie wordt gemeten;
SD : Sociodemografische determinanten, zoals de samenstelling van de bevolking
naar leeftijd;
EC : Economische determinanten, zoals het reële inkomen en de relatieve prijs
van de medische goederen en diensten;
I : Institutionele determinanten, zoals de verzekerde fractie van de bevolking,
de aard van de verzekerde risicoÊs, het financieringssysteem ( fee-for-service ,
capitation ), het publieke of private karakter van de verzekeraar, etc;
SID : Proxy variabelen die het supplier-induced demand -effect meten (en/of
capaciteitsbeperkingen);
T: Technologische determinanten, zoals het gebruik van steeds meer
gesofisticeerde (en bijgevolg dure) apparaten, die in vele gevallen kostenverhogend
zijn.
De vertaling van deze theoretische determinanten naar praktisch bruikbare variabelen in
empirische modellen is in sommige gevallen een probleem op zich. Onderzoekers hebben vaak