Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

KCE reports vol. 15A Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg 3
1. INLEIDING
De stijging van de uitgaven aan gezondheidszorg over de voorbije decennia, zowel absoluut als in
procentueel aandeel van het BBP, is een feit in nagenoeg alle geïndustrialiseerde landen (Tabellen
1 en 2). Deze evolutie wordt door vele beleidsverantwoordelijken als zorgwekkend beschouwd,
omdat gevreesd wordt dat als de trend zich voortzet, de budgettaire druk van de
gezondheidszorg onhoudbaar zal worden, en de betaalbaarheid van goede medische zorgen voor
alle lagen van de bevolking in het gedrang zou kunnen komen. Meer en meer wordt de noodzaak
duidelijk van een wetenschappelijk onderbouwde studie van de determinanten van de
gezondheidsuitgaven, die moet toelaten de toekomstige evolutie ervan te ramen, en het
mogelijke effect van kostenbeperkende beleidsmaatregelen te evalueren.
Tabellen 1 en 2
Wanneer we de evolutie van de globale groei in de uitgaven willen verklaren, ligt het voor de
hand een macro-economische aanpak te volgen. In de macro-economische modellen die
gezondheidszorguitgaven verklaren of voorspellen, worden veelal dezelfde verklarende variabelen
opgenomen: inkomen, demografie (bevolkingsgroei en vergrijzing), medische technologie, prijzen
en institutionele factoren. Hoewel er dus min of meer eensgezindheid bestaat over de cruciale
variabelen die hebben bijgedragen tot de uitgavenstijging in de gezondheidszorg gedurende de
laatste decennia, is men het allerminst eens over het relatieve belang van elk van de factoren. De
resultaten van het empirische onderzoek blijken immers sterk af te hangen van de wiskundige
specificatie van het gehanteerde model, van de definitie van de verklarende factoren en van de
gebruikte econometrische methodologie.
Eén van de oorzaken van de uiteenlopende en soms tegenstrijdige resultaten is het gebrek aan
theoretische onderbouwing van vele empirische modellen. In afdeling 2 geven we daarom een
bondig overzicht van de verschillende theoretische overwegingen die als leidraad kunnen dienen
voor de specificatie van een adequaat verklarend model. Vervolgens bespreken we in afdeling 3
de methodologische uitdagingen waarmee men geconfronteerd wordt bij de econometrische
schatting van deze modellen. Afdeling 4 vormt de kern van deze tekst. Hier geven we een
overzicht van het relatieve belang van de verschillende variabelen voor een verklaring van de
evolutie van de globale uitgaven in de gezondheidszorg. In afdeling 5 vatten we de resultaten
samen van gedesaggregeerde benaderingen, waarbij de globale uitgaven voor gezondheidszorg
worden opgesplitst in verschillende deelcomponenten. We benadrukken het potentieel belang
van epidemiologische factoren. Afdeling 6 is een besluit.
Doorheen de tekst zullen we erop wijzen dat louter macro-economische benaderingen
onvoldoende zijn om een bevredigend inzicht op te bouwen in de concrete maatschappelijke
mechanismen die de groei van de uitgaven veroorzaken. Deze macro-economische benaderingen
moeten worden aangevuld met meer gedetailleerde microstudies. Hoewel de klemtoon ligt op de
macroanalyse, besteden we toch relatief veel aandacht aan de relatie tussen micro- en
macroanalyses en zoeken we naar interessante wegen om micro-economische resultaten te
integreren in macro-economische modellen. We richten ons in de eerste plaats op de
wetenschappelijke literatuur en gaan niet in op concrete uitgavenramingen en op de praktische
aspecten van het gebruik van voorspellingsmodellen in verschillende landen.