Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

54 Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg KCE reports vol. 15A
tandverzorging; prothesen; hospitalisatie; technisch-medische behandeling; speciale zorg
(radiotherapie en X-stralen) en laboratoriumtesten, chirurgie en anesthesie, geneesmiddelen;
fysiotherapie; en tot slot extramurale verpleging. De eerste drie daarvan, met name de
consultaties bij huisartsen, specialisten en tandartsen, worden beschouwd als rechtstreekse vraag
vanwege de patiënt (die dus zelf beslist de arts te consulteren), terwijl de overige categorieën
worden gemodelleerd als een afgeleide vraag. Het verschil tussen beide vertaalt zich in de
basisspecificatie van het te schatten model.
Het consultatie -model, dat wordt gebruikt voor de huisartsen (consultaties in de praktijk en
huisbezoeken), kinderartsen, (overige) specialisten, tandartsen, en overige tandverzorging, heeft
als basisvergelijking:
j
j
(20) ln t
lnYklnP
k P t
P
k
t
waarin
q
q j = het vraagvolume per verzekerde voor de j-de zorgcategorie 40 ;
Y = het gemiddelde inkomen per verzekerde (het gemiddeld loon voor de actieven, en het
gemiddeld pensioen voor weduwen, wezen en invaliden);
P = de index van de consumptieprijzen;
P k = de prijsindex van de k-de zorgcategorie.
Deze basisvergelijking weerspiegelt de gebruikelijke determinanten van de (rechtstreekse) vraag
naar gezondheidszorg, met het beschikbare inkomen per verzekerde (gedefleerd met de
consumptieprijs) en een relatieve prijsindex (prijs van de gevraagde medische zorg gedeeld door
de prijs van een substituut) in het rechterlid. De relatieve prijzen laten toe substitutie-effecten te
meten tussen de beschouwde zorgcategorieën 41 .
Naast inkomen en prijs spelen ook andere determinanten een rol bij de vraag naar deze medische
zorgcategorieën: afhankelijk van de desbetreffende zorg worden de onafhankelijke variabelen van
deze algemene gedragsvergelijking bijgevolg aangevuld met aanbodfactoren, demografische
factoren, en een factor die de klimaatvoorwaarden weerspiegelt (algemeen geneesheren zullen in
de winter meer geraadpleegd worden). Het SID-effect wordt gemodelleerd door middel van
variabelen die de medische densiteit meten (het aantal artsen van de betreffende categorie ten
opzichte van het totaal van de verzekerde populatie) 42 . Als demografische variabelen worden de
verhoudingen van jongeren (jonger dan 15 jaar) en ouderen (tussen 40 en 60 jaar) ten opzichte
van de totale bevolking (jonger dan 60 jaar) genomen 43 .
De empirische resultaten bevestigen in het algemeen de a priori verwachtingen. Het reëel
inkomen blijkt ook hier een belangrijke determinant van de consumptie bij de actieve
uitkeringsgerechtigden, en dit vooral in de vergelijking voor algemene en gespecialiseerde
40 Hoewel de auteurs het niet expliciet vermelden, gebruiken ze vermoedelijk het aantal prestaties als volumeindicator,
en de gemiddelde kost per prestatie als prijsvariabele.
41 Wat betreft de eerste zorgcategorie raadplegingen bijvoorbeeld kan er een substitutie-effect bestaan tussen
een algemeen geneesheer en een specialist, of nog tussen de consultatie bij een geneesheer enerzijds en een
thuisbezoek anderzijds. Een geval apart vormt de tandverzorging, waarbij men alle overige consumptie als
substituut beschouwt.
42 Verondersteld wordt dat hoge densiteitsratioÊs omwille van de terugbetaling per prestatie, m.a.w. omwille
van een monetaire prikkel bij de arts, de aanbodgedreven vraag in de hand werken.
43 De auteurs gebruiken het aandeel van de bevolkingsgroep tussen 40 en 60 jaar in hun model voor de actieve
bevolking en schatten een andere vergelijking voor de WIGWÊs.