Download het volledig rapport (548 p.) - KCE

20 Evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg KCE reports vol. 15A
worden. Dit is echter niet noodzakelijk het geval. In de human capital - benadering van de
gezondheidszorg, zoals oorspronkelijk geformuleerd door Grossman (1972), worden
gezondheidsuitgaven immers beschouwd als investeringen in menselijk kapitaal, dat op zijn beurt
een determinant is van de output (dus menselijk kapitaal als productiefactor). Voor zover deze
redenering geldig is, ontstaat daardoor een omgekeerde causaliteit tussen gezondheidsuitgaven en
inkomen, waarvan kan verwacht worden dat ze een vertekening veroorzaakt in de geschatte
coëfficiënten van een traditionele gezondheidsuitgaven-functie. Gelijkaardige
endogeniteitsproblemen kunnen zich ook bij andere variabelen voordoen.
Een laatste methodologische kwestie betreft de keuze van de functionele vorm van de te schatten
relatie. De gebruikelijke specificaties (lineair, semi-logaritmisch, kwadratisch, dubbel-logaritmisch)
worden in diverse studies gebruikt, en in sommige studies expliciet met elkaar vergeleken (bv.
Gerdtham et al., 1992). Een algemene methode om de aard van de (eventuele) niet-lineariteit op
te sporen is de Box-Cox transformatie, waarin de te schatten relatie wordt
geherparameteriseerd op een manier die toelaat de transformatieparameters zelf te schatten
samen met de andere modelparameters. Statistische testen op de transformatieparameters laten
daarbij toe te discrimineren tussen de reeds genoemde functionele vormen. Uit GerdthamÊs
testen bleek de kwadratische vorm het best bij de data aan te sluiten, maar de resultaten waren
gelijkaardig met de dubbel-logaritmische specificatie (die het voordeel heeft dat de geschatte
coëfficiënten als constante elasticiteiten kunnen beschouwd worden).
3.2.2. Internationale doorsnedegegevens
Ondanks de stijging van de medische uitgaven in nagenoeg alle geïndustrialiseerde landen, bestaan
er aanzienlijke verschillen in het aandeel van deze uitgaven in het BBP. Deze vaststelling heeft een
aantal onderzoekers ertoe aangezet de geaggregeerde uitgaven voor gezondheidszorg te
bestuderen aan de hand van doorsnedegegevens van (gewoonlijk) OESO-landen 8 . Deze
benadering heeft het voordeel dat sommige verklarende variabelen meer variëren over
verschillende landen dan doorheen de tijd.
Het is echter niet steeds evident de uitgavengegevens voor verschillende landen met elkaar te
vergelijken. De uitgaven, gemeten in nationale munt, moeten geconverteerd worden naar een
gemeenschappelijke rekeneenheid. De manier waarop dit gebeurt (door middel van
wisselkoersen, algemene of specifieke PPPÊs) blijkt een aanzienlijke invloed te hebben op de
empirische resultaten, en heeft dan ook aanleiding gegeven tot een levendig debat in de literatuur.
Bovendien moet rekening gehouden worden met de heterogeniteit tussen landen. Deze ontstaat
als gevolg van verschillen in economische, sociale, politieke en culturele factoren, in
verwachtingen betreffende de rol van de geneeskunde, en in het algemeen als gevolg van
verschillende preferenties (langs de vraagzijde) en productiefuncties (langs de aanbodzijde)
(Roberts, 1999). De meeste van deze factoren zijn niet rechtstreeks meetbaar, maar zijn wel
gecorreleerd met een aantal verklarende variabelen die men gewoonlijk in de internationale
modellen opneemt. Het gevaar is reëel dat dit aanleiding geeft tot vertekening van sommige
geschatte coëfficiënten. Dit zal met name het geval zijn wanneer de modelspecificatie de
vermoedelijke heterogeniteit niet tot uiting laat komen, zoals in de vroege cross-sectiemodellen
van Newhouse (1997) en Leu (1986). In dergelijke modellen legt men (noodgedwongen) de
impliciete restrictie op dat de intercepten en richtingscoëfficiënten gelijk zijn voor alle landen. De
onrealistische veronderstelling van identieke parameters kan slechts afgezwakt worden wanneer
men beschikt over een aantal observaties per land, d.w.z. wanneer men beschikt over
panelgegevens.
8 Een overzicht van deze studies wordt gegeven in Gerdtham and Jönsson (2000).