De toekomst van de Amsterdamse kantorenmarkt ... - Rooilijn

Rooilijn Jg. 41 / Nr. 3 / 2008 Culturele interventies in de wijk
P. 213
In de huidige stedelijke vernieuwingspraktijk gaat de aandacht vooral uit naar
fysieke ingrepen en sociale verbetering. Aan de hand van ervaringen van een
Brusselse en Rotterdamse kunstorganisatie met culturele interventies op
wijkniveau komen opvallende uitkomsten naar voren zoals het ontstaan van
netwerken en de positieve benadering van diversiteit. Met de culturele interventies
wordt gezocht naar een nieuwe aanpak van achterstandswijken die buiten de
gebaande paden reikt.
Momenteel wordt vanuit het beleid veel
aandacht besteed aan de wijk. Maar deze
aandacht is niet altijd goed gericht. Zo
stelt de VROM-raad (2006) in haar advies
Stad en stijging dat de huidige stedelijke
vernieuwing zich vooral richt op de fysieke
kwaliteit van de wijk en op zaken als sociale
cohesie en leefbaarheid. Het Sociaal en
Cultureel Planbureau (Wittebrood & Van
Dijk, 2007) onderzocht de relatie tussen
het fysieke en sociale en concludeert dat
de verwachtingen over sociale processen
die door herstructurering in gang worden
gezet, enigszins moeten worden gematigd.
Waar herstructurering in de praktijk
effectief lijkt, komt dit vooral doordat het
aandeel bewoners met lage inkomens en/
of het aandeel niet-westerse huishoudens
afneemt en daarmee de samenstelling van
de bewonersgroep in de buurt verandert.
Maar een tendens naar culturele homogenisering
kan geen oplossing zijn voor
stedelijke vernieuwingsvraagstukken in
de multiculturele stad. De VROM-raad is
daarom van mening dat de stedelijke vernieuwing
zich moet richten op de ambities
en sociale stijging van de bewoners.
Daarmee legt de VROM-raad een andere
relatie tussen het fysieke en sociale dan de
gangbare stedelijke vernieuwingspraktijk.
Hiermee wordt de aandacht gericht op het
vormgeven van een burgerschapsproces
in de stedelijke vernieuwingspraktijk. Er
wordt een beroep gedaan aan beleidsma-
kers en maatschappelijke instanties om
verantwoordelijkheid te laten nemen om
burgers te stimuleren in hun maatschappelijke
participatie.
Een multiculturele maatschappij en
betrokkenheid van burgers komen in
zicht als de vaak ontbrekende culturele
factor wordt meegenomen in de aandacht
voor de wijk. Juist culturele interventies
in de wijk, in de vorm van sociaalgeengageerde
kunstprojecten, stellen de
ambities en kracht van mensen centraal
en resulteren vaak in unieke stedelijke
netwerken. Verder hebben deze projecten
een positieve benadering van culturele,
etnische en institutionele diversiteit
(Trienekens, 2006). In dergelijke
kunstprojecten werken professionele
kunstenaars met een verscheidenheid aan
bewoners en lokale organisaties rondom
thema’s die in de wijk spelen.
De vraag die in dit artikel centraal staat,
is hoe de stedelijke vernieuwingspraktijk
van dergelijke culturele interventies kan
leren. Hiertoe worden twee culturele
interventies, City Mine(d) in Brussel en de
Theaterstraat in Rotterdam beschreven.
Het onderzoek is gebaseerd op interviews
met betrokkenen, zoals organisatoren,
welzijnswerk, gemeenten en woningbouwverenigingen.
Het doel is hierbij
niet het hardmaken van de effecten van