De toekomst van de Amsterdamse kantorenmarkt ... - Rooilijn

Rooilijn Jg. 41 / Nr. 3 / 2008 Culturele interventies in de wijk
P. 217
cultuurpolitiek. Hierbij gaat het niet
alleen om het herconceptualiseren van
identiteiten, maar tegelijkertijd om op
innovatieve manier open te staan voor
de vorming van multiple communities of
resistance (Soja & Hooper, 1993). Dit zijn
meerstemmige politieke bewegingen die
in staat zijn om mensen met verschillende
culturele identiteiten te verbinden en
die nieuwe ontmoetingsplaatsen creëren
waarin letterlijke en figuurlijke ruimte is
voor verschillende oppositiepraktijken.
In plaats van proberen deze praktijken
te coöpteren, pacificeren of monddood
te maken, zouden ze begrepen moeten
worden als primaire informanten van een
meer inclusief concept van burgerschap.
In dit omdenken van burgerschap wordt
de focus verschoven van het herbevestigen
van degenen die anders zijn naar het
actief betrekken van het niet-dominante
discours. De ‘ander’ vormt geen uniforme
categorie; identiteiten zijn transnationaal,
meervoudig en in wording (Vergès, 2002),
daarom kan het begrip burgerschap ook
niets anders dan in wording zijn. Een
manier om dit te conceptualiseren is door
burgerschap te begrijpen als een proces
dat de culturele dynamiek in de samenleving
incorporeert en dat is gebaseerd
op alledaagse geleefde praktijken die
gevestigde praktijken kritisch tegen het
licht houden en omvormen. De continu
veranderende uitkomst van dit proces
wordt ‘geleefd burgerschap’ genoemd
(Trienekens, 2004).
Investeer in diversiteit en
netwerken
Wat betekent dit voor de stedelijke
vernieuwingspraktijk? Zowel in culturele
als in stedelijke vernieuwingsprojecten
gericht op het open en insluitend maken
van de samenleving, geldt dat het
constructiever is om te denken in termen
van ‘coalities’ dan in (etnische) groepen
(Walby, 2002). Culturele interventies
werken in stedelijke vernieuwingsprojecten
goed om ingangen te creëren
tot makkelijk en moeilijk bereikbare
bewoners en lokale organisaties om die
coalities vorm te geven. Bovendien geven
de niet-hiërarchische, reflectieve netwerken
van City Mine(d) en de Theaterstraat
vorm aan zelfbeschikking en de creatieve
kracht van mensen ter verbetering van de
fysieke structuur, leefbaarheid en sociale
cohesie in de wijk, aandachtspunten zoals
de VROM-raad al aangaf. De meerwaarde
van het incorporeren van de culturele
factor is de positieve benadering van de
wijk en de relatief lange looptijd van de
projecten waardoor relaties (coalities)
kunnen groeien en tot een meer duurzame
uitwisseling kunnen leiden. De stedelijke
vernieuwingspraktijk kan daar op
aansluiten door culturele interventies te
faciliteren en daardoor betere toegang
te krijgen tot de wijk, haar onverwachte
kracht en de diversiteit aan bewoners
en organisaties om op die manier tot
innovatieve werkwijzen en resultaten te
komen.
Sandra Trienekens (s.j.trienekens@hva.nl) is Lector
Burgerschap en Culturele Dynamiek aan de Hogeschool van
Amsterdam.
Literatuur
Kymlicka, W. (1995) Multicultural citizenship, Clarendon Press,
Oxford
Marshall, T.H. (1992 [1950]) Citizenship and Social Class, Pluto
Press, London
Soja, E. & B. Hooper (1993) ‘The Spaces that Difference Makes:
Some Notes on the Geographical Margins of the New Cultural
Politics’, M. Keith & S. Pile (red.) Place and the Politics of
Identity, Routledge, London
Trienekens, S. (2004) Urban paradoxes: lived citizenship and
the location of diversity in the arts, Trienekens, Amsterdam
Trienekens, S. (2006) Kunst en sociaal engagement.
Een analyse van de relatie tussen kunst, de wijk en de
gemeenschap, Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht
Vergès, F. (2002) ‘Vertigo and emancipation, Creole
cosmopolitanism and cultural politics’, L. Scott & M.
Featherstone (red.) Recognition and Difference, Sage, London
VROM-raad (2006) Stad en Stijging. Sociale stijging als leidraad
voor stedelijke vernieuwing, Den Haag
Walby, S. (2002) ‘From Community to Coalition: the Politics
of Recognition as the Handmaiden of the Politics of Equality
in an Era of Globalisation’, L. Scott & M. Featherstone (red.)
Recognition and Difference, Sage, London
Wittebrood, K. & T. van Dijk (2007) Aandacht voor de wijk:
effecten van herstructurering op de leefbaarheid en veiligheid,
Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag