De toekomst van de Amsterdamse kantorenmarkt ... - Rooilijn

Rooilijn
Jg. 41 / Nr. 3 / 2008
Op die manier is het mogelijk het uiteindelijke besluit
te beoordelen zonder dat de aanvrager terug moet
naar het bestuursorgaan, die opnieuw een besluit
neemt waartegen dan weer beroep open staat. Dit zijn
ontwikkelingen buiten de Wro die tot betere rechtsbescherming
kunnen leiden. Juist ontwikkelingen in
de ruimtelijke ordening hebben de behoefte aan de
bestuurlijke lus die in het bestuursrecht versterkt. Een
voorbeeld daarvan is het ADO-stadion in Den Haag.
Het goedkeuringbesluit van Gedeputeerde Staten
werd vernietigd omdat niet duidelijk was gemaakt
dat de luchtkwaliteitseisen niet zouden worden
overschreden. Onder de huidige wetgeving wordt in
deze gevallen opnieuw onderzoek gedaan. Vervolgens
moeten besluiten opnieuw genomen worden en loopt
het project vele maanden vertraging op. De ‘bestuurlijke
lus’ verkort deze vertraging aanzienlijk.”
Laat het probleem met luchtkwaliteitonderzoek zien
dat ambtenaren hun huiswerk niet goed doen of is dit
te wijten aan onduidelijke juridische structuren?
Het één hangt met het ander samen. Enerzijds
moeten gemeentebesturen natuurlijk doen wat ze
behoren te doen. Anderzijds is in de loop der tijd pas
duidelijk geworden welke eisen werden gesteld aan
het luchtkwaliteitonderzoek: welke methoden zijn er
en welke zijn aanvaardbaar? De ruimtelijke ordening
is complex. Je ziet bijvoorbeeld steeds vaker dat
milieueisen worden opgenomen in het containerbegrip
‘een goede ruimtelijke ordening’. Dat maakt het
afwegen van belangen steeds complexer. Hierin brengt
de nieuwe wet geen verandering. De wetsgeschiedenis
laat wél zien dat het mogelijk is geïntegreerde
plannen te maken, zoals een structuurvisie waarin
naast ruimtelijke ordening ook een waterplan en een
milieuplan is opgenomen. Maar de afweging van
belangen en toetsing aan criteria wordt er daarmee
niet eenvoudiger op, zeker omdat hierbij ook Europese
richtlijnen komen kijken.”
In dit nummer schrijft Willem Korthals Altes dat
het succes van de ontwikkeling ook in de toekomst
afhangt van de samenwerking tussen partijen. De
“Mogelijk wordt het postzegelbestemmingsplan in ere hersteld”
P. 220
nieuwe Wro biedt de structuur voor het onderhandelingsproces,
maar deze juridisering kan leiden tot meer
juridische risico’s. Ziet u deze risico’s toenemen?
“Ik onderschrijf zijn stelling dat samenwerking ontzettend
belangrijk blijft, zeker bij een nieuw project waar het
belang van provincie of een buurgemeente speelt. Er zal
in een vroeg stadium overleg moeten plaatsvinden met
andere bestuursorganen. Daarnaast heeft de provincie
meer instrumenten gekregen om in te grijpen, zoals het
vaststellen van een provinciale verordening waarin de
provincie verbindende voorschriften opneemt. Meer
juridische structuren bieden voor belanghebbenden meer
mogelijkheden om rechtsmiddelen aan te wenden. Een
vast te stellen exploitatieplan kan tot procedures leiden.
Als het exploitatieplan is vastgesteld, moet het jaarlijks
worden herzien; deze herziening kan weer aanleiding zijn
voor nieuwe procedures. In die zin is er risico van verdergaande
juridisering. Uitgangspunt van het exploitatieplan
is echter om eerst de privaatrechtelijke weg te bewandelen
door een exploitatieovereenkomst te sluiten. Het exploitatieplan
regelt het kostenverhaal op voorwaarde dat alle
bij de ontwikkeling betrokken partijen meedoen. Eén
dwarsligger is echter genoeg om tot een exploitatieplan te
moeten komen. Derde belanghebbenden kunnen minder
snel procederen bij een exploitatieovereenkomst dan
bij een exploitatieplan. Dat komt omdat een ontwerpexploitatieplan
ter inzage moet worden gelegd terwijl
bij een exploitatieovereenkomst alleen het feit bekend
wordt gemaakt dat die overeenkomst is gesloten. De
privaatrechtelijke weg biedt dus minder openbaarheid
voor derden. Er zijn natuurlijk partijen zijn die graag
inzage hebben in de gemaakte afspraken en daardoor de
voorkeur hebben voor een exploitatieplan.”
Wat verandert er ten aanzien van het grondbeleid dat
gemeenten voeren?
“De nieuwe wet moet een actief grondbeleid voor
gemeenten aantrekkelijker maken met betrekking tot
particuliere exploitatie van gronden. Nu is bijvoorbeeld
sociale woningbouw vaak onaantrekkelijk omdat de
hoge kosten voor openbare voorzieningen slechts ten
dele verhaalbaar zijn en opbrengsten voor gerechtigden
relatief beperkt kunnen zijn. Het exploitatieplan biedt