Persoonlijke professionaliteit - Kortlopend Onderwijsonderzoek

3.3 Instrumenten en procedures
Bij ieder groepsgesprek is door de gespreksleider hetzelfde gespreksprotocol (zie
bijlage 1) gebruikt. De gesprekken duurden ongeveer 120 minuten. Naast een korte
inleiding, kennismaking en afsluiting, bestond het gesprek uit drie onderdelen: A)
aanvullen en kiezen van overtuigingen en disposities, B) rangschikken van overtuigingen
en disposities en C) verbinden van overtuigingen en disposities met de SBLcompetenties.
Ieder onderdeel bevatte één of meerdere discussieopdracht(en) en een
nabespreking met de gespreksleider. De discussieopdrachten werden ondersteund
door kaartjes met disposities, overtuigingen en competenties (zie bijlage 2).
Bij het eerste onderdeel (A) werd begonnen met een individuele brainstorm over de
vraag ‘wat kenmerkt een goede docent?’ Hierdoor kon enerzijds worden achterhaald
of er overeenstemming was over de definitie van een ‘goede docent’ en anderzijds
kon worden vastgesteld welke kenmerken worden genoemd zonder beïnvloeding
van elkaar en de gespreksleider. Vervolgens kwamen de kaartjes met overtuigingen
en disposities op tafel en werd de groep gevraagd om te bepalen welke van deze
overtuigingen en disposities van belang zijn bij het onderwijzen. Aan de respondenten
werden vier keer twee bipolaire overtuigingen en 12 disposities, inclusief een
illustratie van bijbehorend gedrag, voorgelegd (zie tekstkader 4).
Na het kiezen van de overtuigingen en disposities werd hen gevraagd de kaartjes aan
te vullen met overtuigingen en disposities die in hun ogen ook relevant zijn voor
goede docenten. In de nabespreking met de gespreksleider werd voornamelijk stilgestaan
bij de onderbouwing van de gekozen kaartjes en aanvullingen. Het tweede
onderdeel van het gesprek (B) stond in het teken van het bepalen van een positie ten
opzichte van de bipolaire overtuigingen en het maken van een rangordening met
betrekking tot de disposities. De opdracht voor de overtuigingen betrof het bereiken
van consensus over de positie van een goede docent op de glijdende schaal tussen de
twee bipolaire overtuigingen. Dit werd fysiek gedaan door post-its te plakken op een
denkbeeldige lijn tussen twee kaartjes met overtuigingen. Consensus over de rangordening
van disposities werd gevisualiseerd door de kaartjes met disposities als een
‘mind map’ te rangschikken (zie figuur 3). Tijdens het laatste onderdeel (C) werd
aan de respondenten gevraagd om de overtuigingen en disposities te verbinden met
de zeven SBL-competenties. De mind map werd als het ware uitgebreid met competenties,
die ook op kaartjes waren afgedrukt. De gesprekken zijn opgenomen met
behulp van een digitale voice-recorder en filmcamera. Tevens zijn (digitale) foto’s
van de resultaten per opdracht gemaakt.
26