Persoonlijke professionaliteit - Kortlopend Onderwijsonderzoek

Persoonlijke professionaliteit
Onderwijzen is meer dan een verzameling technisch-instrumentele
handelingen. Al zijn bepaalde competenties onontbeerlijk voor het bekwaam
kunnen uitoefenen van het beroep, een goede docent heeft
meer nodig dan de juiste kennis en vaardigheden. Het Noord-Brabantse
schoolbestuur Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) erkent deze zienswijze
en hecht in haar strategisch beleid ‘Koers 2016’ een groot belang
aan de docent als persoon. OMO ziet persoonlijke ontwikkeling dan
ook als cruciaal onderdeel van de professionele ontwikkeling van de
docent. Dit onderzoek tracht een gefundeerde bijdrage te leveren aan
de wetenschappelijk onderbouwing van deze visie.
Uit wetenschappelijk literatuur kunnen we opmaken dat docenten
vanuit geïnternaliseerde overtuigingen werken en bepaalde disposities,
tendensen in geobserveerde gedragingen, vertonen, die het onderwijzen
beïnvloeden. Naast een literatuurverkenning zijn gegevens in het veld
verzameld door middel van groepsgesprekken met schoolleiders en
docenten en een vragenlijst voor docenten. Op basis van de resultaten
kunnen we concluderen dat goede docenten, volgens docenten zelf,
ook ‘als persoon’ hun beroep goed moeten kunnen uitoefenen. Het
draait daarbij voornamelijk om interpersoonlijke disposities. Wat betreft
overtuigingen van een docent wordt een meer leerling- en vraag gerichte
kijk op onderwijs vaker geassocieerd met een goede docent dan een
meer docent- en aanbodgerichte opvatting. Tevens is in het kader van
dit onderzoek een kijkkader, in de vorm van een zelfevaluatietool voor
docenten, ontwikkeld. Dit (concept-)instrument helpt docenten inzicht
te verschaffen in hun eigen overtuigingen, disposities en competenties
en vanuit dit perspectief hun beroep te benaderen.